Han de Jong

Terwijl de aandacht ten aanzien van de economie dagelijks uitgaat naar de grillen van de Amerikaanse president, zijn importheffingen en de gevolgen daarvan, hobbelt de economie rustig door. Deze week kwam er uit alle regio's wel enig positief nieuws over de conjunctuur.

De Nederlandse inkoopmanagers zijn in juni plotseling een stuk optimistischer geworden. De index van de Nevi die de stemming onder de Nevi-leden meet, steeg van 49,0 in mei tot 51,2 in juni. Dat is best een behoorlijke stijging voor een maand. De toelichting klonk ook behoorlijk positief; er was sprake van een brede verbetering van het vertrouwen. Gegeven de gespannen geopolitieke situatie en de onzekerheid omtrent de Amerikaanse importheffingen is het toegenomen vertrouwen best opmerkelijk.

Zelden heb ik een president van een centrale bank zo vaak horen zeggen dat hij het allemaal niet zo precies weet als tijdens de laatste persconferentie van Fed-baas Jay Powell. Terwijl president Trump al tijden renteverlagingen eist, wacht de Fed juist op wat komen gaat. En wat dat zal zijn, weet Powell niet. Hij refereerde aan andere economische voorspellers en merkte op dat die niet tot heel andere conclusies komen dan de Fed.

De Israëlische militaire acties in Iran hebben tot schrik op financiële markten geleid, maar zeker niet tot paniek. De aanvallen richtten zich op nucleaire installaties, niet op olie-installaties. Als de spanningen op zouden lopen en militaire acties over en weer zouden escaleren, kan het een ander verhaal worden.

De discussies over de handelsrelaties tussen landen duren voort en blijven chaotisch. Er is zeker een mogelijkheid dat de boel escaleert, ontploft en tot grote economische schade leidt. Waarschijnlijker lijkt mij dat het allemaal met een sisser afloopt, zij het met een luide sisser en met af en toe nabranders. De Amerikaanse minister van Financiën, Scott Bessent, heeft duidelijk gemaakt dat importheffingen van 145% op Chinese goederen die naar de VS worden geëxporteerd en heffingen van 125% op goederen die de andere kant op gaan alle handel stoppen en dat dit niet de bedoeling is. De Amerikanen vinden dat er in de internationale handel geen ‘level playing field’ is en daar hebben ze een punt. Ze zijn uit op betere voorwaarden voor henzelf, niet op deglobalisering.

Het veruit belangrijkste nieuws deze week was een uitspraak van Scott Bessent, de Amerikaanse minister van Financiën. Na afloop van de onderhandelingen met de Chinezen zei hij dat de invoerrechten, zoals die golden, dat wil zeggen 145% op Chinese goederen die naar de VS worden geëxporteerd en 125% op de goederenstroom de andere kant op, de handel zouden stilleggen en dat dat niet de bedoeling is. Wel houden de Amerikanen vast aan hun eis dat de internationale handel evenwichtiger moet worden. Daarover gaan de onderhandelingen nu. Voorlopig heffen de Amerikanen 30% op goederen uit China. Dat is niet misselijk, maar onder Trump-1 en Biden was al een tarief ontstaan van circa 20%. Zo heel veel meer is het huidige tarief dus ook niet. Als het hierbij zou blijven dan zal de invloed op de economie bescheiden zijn, vermoed ik.

Vorige week bleek het Amerikaanse bbp in het eerste kwartaal iets te zijn gekrompen. We konden toen al zien dat de cijfers ernstig verstoord zijn. Importeurs in de VS en hun leveranciers hebben hun best gedaan om nog zoveel mogelijk spullen naar de VS te halen voordat de importheffingen van Trump van kracht zouden worden.

Het Nederlandse consumentenvertrouwen is in april voor de zevende maand op rij gedaald. De index kwam uit op -37, de laagste stand sinds oktober 2023, tegen -34 in maart. Zowel het oordeel over het economische klimaat als de koopbereidheid verslechterde. De onrust die wordt veroorzaakt door de handelsoorlog zal een belangrijke factor zijn waarom consumenten almaar somberder worden. De -37 van april ligt ruim onder het gemiddelde op de langere termijn.