Han de Jong

Zelden heb ik een president van een centrale bank zo vaak horen zeggen dat hij het allemaal niet zo precies weet als tijdens de laatste persconferentie van Fed-baas Jay Powell. Terwijl president Trump al tijden renteverlagingen eist, wacht de Fed juist op wat komen gaat. En wat dat zal zijn, weet Powell niet. Hij refereerde aan andere economische voorspellers en merkte op dat die niet tot heel andere conclusies komen dan de Fed.

De Israëlische militaire acties in Iran hebben tot schrik op financiële markten geleid, maar zeker niet tot paniek. De aanvallen richtten zich op nucleaire installaties, niet op olie-installaties. Als de spanningen op zouden lopen en militaire acties over en weer zouden escaleren, kan het een ander verhaal worden.

De discussies over de handelsrelaties tussen landen duren voort en blijven chaotisch. Er is zeker een mogelijkheid dat de boel escaleert, ontploft en tot grote economische schade leidt. Waarschijnlijker lijkt mij dat het allemaal met een sisser afloopt, zij het met een luide sisser en met af en toe nabranders. De Amerikaanse minister van Financiën, Scott Bessent, heeft duidelijk gemaakt dat importheffingen van 145% op Chinese goederen die naar de VS worden geëxporteerd en heffingen van 125% op goederen die de andere kant op gaan alle handel stoppen en dat dit niet de bedoeling is. De Amerikanen vinden dat er in de internationale handel geen ‘level playing field’ is en daar hebben ze een punt. Ze zijn uit op betere voorwaarden voor henzelf, niet op deglobalisering.

Het veruit belangrijkste nieuws deze week was een uitspraak van Scott Bessent, de Amerikaanse minister van Financiën. Na afloop van de onderhandelingen met de Chinezen zei hij dat de invoerrechten, zoals die golden, dat wil zeggen 145% op Chinese goederen die naar de VS worden geëxporteerd en 125% op de goederenstroom de andere kant op, de handel zouden stilleggen en dat dat niet de bedoeling is. Wel houden de Amerikanen vast aan hun eis dat de internationale handel evenwichtiger moet worden. Daarover gaan de onderhandelingen nu. Voorlopig heffen de Amerikanen 30% op goederen uit China. Dat is niet misselijk, maar onder Trump-1 en Biden was al een tarief ontstaan van circa 20%. Zo heel veel meer is het huidige tarief dus ook niet. Als het hierbij zou blijven dan zal de invloed op de economie bescheiden zijn, vermoed ik.

Vorige week bleek het Amerikaanse bbp in het eerste kwartaal iets te zijn gekrompen. We konden toen al zien dat de cijfers ernstig verstoord zijn. Importeurs in de VS en hun leveranciers hebben hun best gedaan om nog zoveel mogelijk spullen naar de VS te halen voordat de importheffingen van Trump van kracht zouden worden.

Het Nederlandse consumentenvertrouwen is in april voor de zevende maand op rij gedaald. De index kwam uit op -37, de laagste stand sinds oktober 2023, tegen -34 in maart. Zowel het oordeel over het economische klimaat als de koopbereidheid verslechterde. De onrust die wordt veroorzaakt door de handelsoorlog zal een belangrijke factor zijn waarom consumenten almaar somberder worden. De -37 van april ligt ruim onder het gemiddelde op de langere termijn.

Er zijn van die momenten dat een econoom die de conjunctuur volgt zijn armen wanhopig in de lucht steekt, hopend op hulp van boven. Het circus rond de Amerikaanse invoerheffingen nam deze week weer wat onverwachte wendingen waardoor de onzekerheid voor bedrijven, gezinnen, beleggers maar ook zeker economen toenam. Eigenlijk is het nauwgezet rapporteren over recent gepubliceerde macrocijfers een redelijk zinloze bezigheid onder de huidige omstandigheden, maar lees gerust verder.

Nu president Trump zijn wederkerige importheffingen heeft gepresenteerd, wordt het hopelijk aan dat front rustiger. We krijgen eerst nog wel de eventuele tegenmaatregelen van de handelspartners, maar ik zie ernaar uit dat men met elkaar aan tafel gaat en de handelsoorlog daar beslecht in plaats van die te voeren in de media. Ik laat de heffingen hier maar even voor wat ze zijn, er wordt al meer dan genoeg elders over gezegd en geschreven.