"Het oog drinkt voor 40%." Deze bijzondere uitspraak kreeg ik te horen toen ik in 1986 in de wereld van de wijn stapte, en nog steeds is dit een grote waarheid in ons vak. Alhoewel onze wijnkennis in de loop van de afgelopen decennia enorm is toegenomen door de vele verschillende wijnopleidingen, moeten we ook eerlijk toegeven dat het gros van de wijnconsumenten geen of nauwelijks kennis heeft van de wijn die zij of hij graag drinkt.
Men drinkt een bepaalde wijn, omdat men hem lekker vindt, omdat deze in de aanbieding is en vooral, omdat de fles en het etiket er zo mooi uitzien. Vooral Italiaanse wijnproducenten hadden dat al heel snel door. Zware flessen, met schitterende etiketten. Kortom: een prachtige uitstraling die de soms matige of doorsnee kwaliteit van de wijn als het ware verhullen. De verpakking doet de consument besluiten de wijn te kopen.
Duurzame stappen
Nederlandse wijnhandelaren zijn zelf wel volop bezig hun producenten hierop aan te spreken. Wij willen ook dat er gekozen wordt voor lichtere flessen en alternatieve verpakkingen zoals bijvoorbeeld Bag-in-Box (een kartonnen omdoos met een luchtdichte zak). Dit valt echter niet mee. De KVNW heeft brieven in diverse talen opgesteld, die onze leden kunnen gebruiken om hun producenten te informeren over de wens, of eigenlijk beter gezegd de eis, om duurzamere verpakkingen (bijvoorbeeld lichtere flessen) te gebruiken. Niet elke producent ziet daar de noodzaak van in en niet elke importeur kan dat afdwingen. Wij zijn van mening dat dit dan ook Europees moet worden aangepakt en laten dat ook duidelijk weten aan de beleidsbepalers.
In de afgelopen 20 jaar is het zogenaamde glasgewicht per liter gedaald, al zagen we in 2020 wel weer een lichte toename. Deze wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het feit dat de horeca in de coronacrisis lange tijd gesloten is geweest en consumenten dus meer wijn hebben gekocht in de supermarkten en wijnspeciaalzaken. Dat geeft een ander consumptiepatroon, want in de horeca wordt veel wijn per glas geschonken en ziet de consument vaak de fles niet eens. Die ontwikkeling moet weer teruggedraaid worden en daar letten we ook op. We willen natuurlijk voorkomen dat we straks een zwaardere heffing moeten betalen aan het Afvalfonds Verpakkingen, want dat is ook niet in het belang van onze klanten.
Even wat cijfers
Glazen wijnflessen blijven vooralsnog onverminderd populair. Uit recent materiaalonderzoek uit 2019 blijkt dat ruim 90% van de wijnverpakkingen uit glas bestaat. Door de jaren heen is een kleine stijging te zien in het gebruik van wijn in drankenkartons (2013: 5% en 2019: 5,5%) en bag-in-box (2013: 2,4% en 2019: 3,5%).
Veel wijnflessen belanden in de glasbak. Het inzamelingspercentage voor glas in Nederland is hoog (86%), ruim boven de Europese doelstelling van 60%. De doelstelling voor Nederland is echter 90%. Glas wordt gezien als een voorbeeld van de circulaire economie. Duizend kilo aan scherven kan terugkomen in duizend kilo nieuwe flessen. Evenwel wordt om kwaliteitsverlies te voorkomen niet alleen maar gerecycled glas gebruikt. Veel energie wordt bespaard door scherven oneindig om te smelten. Door geen gebruik te maken van nieuw zand en soda bespaart iedere ton gerecyclede glasscherven zo'n 670 kilo aan CO2-uitstoot.
Volgens recyclingbedrijven zijn wijnflessen zeer goed verwerkbaar. Ze bevatten geen ingewikkelde extra verpakkingsmaterialen. Zo worden in het verwerkingsproces eenvoudig papieren etiketten en aluminium doppen eruit gehaald, en separaat doorgestuurd naar bijvoorbeeld een metaalrecycling. Nochtans zijn kurk en zeer donker glas moeilijker te recyclen, en belanden soms in de verbrandingsoven. Er worden bij afvalverwerkingsbedrijven initiatieven getest om dat te voorkomen. Maar feit is ook dat de productie van kurk weer duurzamer is dan die van de aluminium schroefdop. Mits er op verantwoord wijze met het kurkbos (kurkeik) wordt omgegaan natuurlijk.
Alternatieven ontwikkelen
Om zo min mogelijk wijn te verliezen - dat is immers zonde van de milieu-impact van wijnbouw -, brengen wijnhandelaren steeds meer alternatieven op de markt. Denk daarbij aan aluminium blikjes of grotere verpakkingen, zoals de bag-in-box waarin drank langer goed blijft. Deze kartonnen dozen met luchtdichte zak zijn zeer populair in Scandinavische landen, maar ook in België en Frankrijk. In Franse supermarkten worden schappen van bag-in-box-verpakkingen steeds verder uitgebreid. In 2005 werd in Frankrijk slechts 12% van de wijn verkocht in dit verpakkingsmateriaal; inmiddels is dat bijna 40%. Vooral jongvolwassenen schaffen deze dozen aan.
Ook in Nederland zie je steeds meer bag-in-box-verpakkingen in de supermarkt en dat is een goede ontwikkeling. De bag-in-box is voor 75% recyclebaar. Als consumenten de doos op een juiste wijze weggooien, dan kan dat milieuwinst opleveren. Maar in tegenstelling tot de kartonnen doos zijn de plastic zak en kraan moeilijk verwerkbaar. Door verpakkingsfabrikanten wordt daar hard aan gewerkt. De vraag blijft of Nederlanders (ondanks een lagere milieu-impact) massaal overstappen op de kartonnen doos. Op tafel staat traditiegetrouw een fles. Ook in restaurants lijkt de bag-in-box te worden beperkt tot het schenken van een huiswijn. Flessen houden hun charme.
Maar, het oog kan ook voor 40% drinken bij een duurzame fles met een mooi etiket.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
