De sectoren die een jaar geleden flink minder omzet hadden, leken net weer terug te krabbelen naar het niveau van voor de coronapandemie. Maar toen werden weer nieuwe maatregelen ingevoerd om de opmars van de omikronvariant tegen te gaan. Tel de stijgende grondstof- en energieprijzen hierbij op, en de druk op ondernemers is compleet. Om een beeld te geven: elke week dat de lockdown langer duurt, kost dat de horeca circa €200 miljoen omzet.
De verschillen tussen de sectoren zijn groot en worden zichtbaar in de verwachtingen voor het komende jaar. Hoewel deze zijn omgeven door onzekerheid, en complexe problemen, lijken de bedrijven die de afgelopen achttien maanden moesten inleveren nu opnieuw de grootste klappen te krijgen. Hierbij gaat het vooral om ondernemers die hun verdienmodel niet kunnen aanpassen aan de situatie, omdat ervaring, menselijk contact of verplaatsing tot de kern van hun product behoren, zoals die in de reis- of evenementenbranche.
De leisure-sector, waartoe restaurants, hotels en reisorganisaties behoren, groeit dit jaar naar verwachting met 30% ten opzichte van 2020 en volgend jaar met 35% ten opzichte van 2021. Dit lijkt hoog, maar het is minder dan de 40% voor beide jaren die eerder was verwacht. Bovendien komt de sector in 2022 nog altijd niet terug op het niveau van 2019, het jaar voordat de coronapandemie uitbrak.
Tegenover de leisure staat de industriesector, met een groei van 13,5% voor 2022 ten opzichte van vorig jaar. De industrie groeit snel en met name in de machine-industrie zijn orderportefeuilles vol. De productie is het afgelopen jaar al flink op gang gekomen en ABN Amro verwacht dat deze groei in 2022 doorzet. Hetzelfde geldt voor transport en logistiek (T&L). De sluiting van winkels kan effect hebben, maar de meeste branches binnen T&L kunnen dit opvangen. Veel ondernemers in de sector zijn dan ook optimistisch over hun omzet, tarieven en winst.
Onzekerheid
Wat alle sectoren bindt, is onzekerheid. De vraag is wanneer de genomen maatregelen aanslaan, de besmettingen afnemen en de economie open gaat. Ervaring met eerdere lockdowns leert ons dat vier weken te kort is om effect te zien in de besmettingen en daarmee voldoende afname in druk op de ziekenhuizen. Het demissionaire kabinet houdt periodes van enkele weken aan. Daarnaast kan de ene sector zich beter voegen naar de maatregelen dan de andere.
Het vervroegen van de sluitingstijden naar 17:00 uur werd door veel ondernemers creatief opgevangen. Zo boden sportscholen een groot deel van hun lessen overdag aan, stapte de horeca over op lunches en dunches (combinatie van een lunch en diner) en werd weer volop bezorgd. Dat kon echter niet voorkomen dat de gedeeltelijke lockdown de omzet fors raakte. In de eerste week van de avondsluiting is te zien dat de bestedingen bij restaurants en cafetaria's met bijna 50% afnamen ten opzichte van diezelfde week in 2019.
Omikron
Nu de maatregelen zijn aangescherpt, zoals vorig jaar ook rond deze tijd is gebeurd, heeft dat nog meer effect. De verwachting is dat niet alleen de gesloten branches worden geraakt, maar ook de branches en sectoren die hieraan verbonden zijn. Zo kunnen de uitzendbedrijven minder personeel leveren aan de getroffen sectoren, heeft het personenvervoer minder klandizie omdat hun klanten thuis blijven en krijgt de grafische industrie minder verzoeken voor drukwerk.
Hoelang de huidige maatregelen in stand blijven is hoogst onzeker. Uit de huidige verspreidingscijfers wordt opgemaakt op dat de nieuwe variant zich sneller verspreidt en de huidige vaccinaties onvoldoende beschermen. Het instituut rekent erop dat omikron in januari de dominante ariant wordt en de deltavariant tegen die tijd is verdwenen. Bovendien zei Jaap van Dissel, lid van het Outbreak Management Team, medio december dat omikron kan leiden tot dubbel zoveel ziekenhuisopnames.
Bier
Naast het coronageweld is de pijn ook voelbaar op andere terreinen. Door het snelle herstel afgelopen jaar is een tekort aan containers ontstaan en zijn grondstof- en energieprijzen gestegen, waardoor branches tegen hogere inkoopprijzen aankijken en deze – wanneer mogelijk – in hun afzetprijzen doorberekenen. Dit betekent hogere prijzen in de industriesector, de bouw en de transportsector. Ook in de voedingssector zijn de afzetprijzen flink gestegen. Zo heeft Heineken de prijs van 1 glas bier in de horeca verhoogd. De brouwer zag door de prijsstijgingen van aluminium, plastic, karton, hop en gerst van circa 30% tot 50% geen andere mogelijkheid, zo vertelde Heineken CEO Dolf van den Brink aan de media.
Heineken is niet de enige onderneming die aan zijn prijzen sleutelt. Ook bedrijven uit andere sectoren lopen tegen hogere kosten aan. Per saldo is 35% van alle ondernemers van plan de prijzen de komende drie maanden te verhogen, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hoewel de meeste ondernemers de prijzen nog niet of niet volledig aan de eindklant doorberekenen, zijn nog nooit zoveel ondernemers van plan geweest de prijzen te verhogen.
Bovenaan de lijst staat de elektrische verlichtingsindustrie. Daar is per saldo zo'n 85% van de ondernemers van plan hun prijzen te verhogen. In de meelindustrie is dat per saldo ruim 77%. Van de verwerkers van beton, gips en cement is 65% van plan om de prijzen te verhogen. Deze verhogingen hebben gevolgen voor afnemers verderop in de keten, die direct aan de consument leveren. Zij kunnen hoge prijzen alleen opvangen wanneer ook zij deze doorberekenen aan hun klanten.
Aan deze blog hebben ook Franka Rolvink Couzy, Albert Jan Swart, Gerarda Westerhuis, Madeline Buijs, Sonny Duijn en David Bolscher meegewerkt.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
