De forse daling van de varkensprijs is voor menigeen in de sector flink slikken. Door de hoge prijzen voor rund- en kippenvlees en het krappe aanbod in Nederland was de gedachte dat de prijzen deze zomer grote hoogtes konden genaken, maar niets in minder waar. In plaats van verdere prijsverhogingen heeft de varkensmarkt in aanloop naar de zomervakantie een flinke stap terug gedaan. Vanwaar deze reality check?
Waarschijnlijk is de enige juiste conclusie dat de varkenssector in Nederland de afgelopen maanden teveel in een bubbel heeft geleefd. Door de stoppersregeling zijn er binnen de landsgrenzen flink minder varkens voorhanden. Vermoedelijk leidt de krimp, als alle deelnemende bedrijven zijn leeggedraaid, tot wel 20% minder slachtingen. Er wordt in Nederland ook al minder geslacht, hoewel van echte krapte nog geen sprake is.
In het eerste half jaar hingen er 7.160.436 varkens aan de haak. Ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder komt dat neer op een krimp van slechts krap 2,5%. In exacte aantallen is dat iets meer dan een halve slachtweek.
Fors minder levende export
De krimp kan deels opgevangen worden doordat er extra varkens in Nederland blijven. De levende export halveerde in de eerste helft van dit jaar bijna. Vooral de afzet naar Duitsland is flink opgedroogd. Deels komt dit doordat Duitsland begin dit jaar met mond-en-klauwzeer (MKZ) kampte, wat de varkensprijzen aldaar onder druk zette. Doordat Nederlandse slachterijen naar verhouding hogere varkensprijzen zijn gaan uitkeren, is de export minder interessant geworden. Nederlandse slachterijen buitelden dit voorjaar regelmatig over elkaar heen om de eigen slachthaken zo vol mogelijk te krijgen. Dit wakkerde de verwachting voor hogere varkensprijzen in de zomer alleen maar aan.
Marges slachters onder druk
In de wandelgangen klinkt dat slachterijen een prima eerste kwartaal hebben gedraaid, maar dat de marges daarna negatief zijn geworden. Niettemin gaf marktleider Vion aan dat er in 2025 na moeilijke jaren weer geld wordt verdiend, hoewel ze dat verder niet met cijfers onderbouwen. Toch mag er vanuit gegaan worden dat slachterijen in de voorbije maanden moeizaam geld verdienen, getuige ook de onderdelenprijzen van DCA, die het tempo van de oplopende varkensprijzen niet konden bijbenen.
Varkenscyclus functioneert nog
Sinds een paar weken gaan Nederlandse slachterijen niet meer tot het gaatje om de slachthaken gevuld te krijgen. Dit komt door het aanhoudend matte sentiment op de vleesmarkt. De verwachtingen dat de onderdelenprijzen zouden aantrekken, blijkt ijdele hoop te zijn. Als we voorbij de stoppersbubbel in eigen land kijken, is dat niet helemaal verrassend. In veel grote varkenslanden in Europa is het aanbod toegenomen, mede ingegeven door de goed rendeerde prijzen in de afgelopen jaren. De varkenscyclus doet dus nog wel degelijk zijn werk. De Europese varkensvleesmarkt is niet overvoerd, maar tegelijkertijd verre van krap. De hoge prijzen voor rund en kippenvlees leiden volgens insiders niet tot significant meer vraag naar hamlappen of schnitzels.
Daarbij is de afzet naar China wel iets toegenomen ten opzichte van vorig jaar, maar de hoge uitvoervolumes van een paar jaar geleden worden niet gerealiseerd. De stijging van de euro werkt daarbij op de achtergrond ook niet bevorderlijk voor het sentiment, net als de uitbraken van Afrikaanse varkenspest op minder dan 100 kilometer afstand van de Nederlandse grens. Dit maakt slachterijen in ons land huiverig om vlees in te vriezen dat bij een eventuele uitbraak dan vermoedelijk fors minder waard wordt.
Anticlimax
De impact van de stoppersregeling gaat de komende maanden niet minder worden met verder dalende slachtcijfers in eigen land als gevolg. Iets dat de positie van de Nederlandse varkenshouder in de keten linksom of rechtsom versterkt. Tegelijkertijd is de harde werkelijkheid dat er in Europa nog altijd genoeg varkens zijn om aan de vleesafzet te voldoen.
Van prijsdruk is na de correctie van afgelopen weken overigens nu geen sprake meer. Vermoedelijk koersen we tijdens de zomervakantie af op een stabiel marktbeeld dat voor velen in de sector toch voelt als een anticlimax door de hooggespannen verwachtingen die er aanvankelijk waren. Mogelijk zit er na de vakantie nog een plusje in, al leert het verleden ons dat de grootste plussen altijd in de eerste helft van het een kalenderjaar worden geschreven.
