De zoete aardappelen van akkerbouwer Niels van der Waal zijn sinds vorige week te vinden in het schap van Albert Heijn. Van der Waal teelt nu vijf jaar zoete aardappelen op kleigrond in de Hoeksche Waard. Een zeer arbeidsintensieve teelt. "Het is een uitdaging om de teelt te optimaliseren, ook omdat het een exotisch gewas is."
Van der Waal kwam op het idee om zoete aardappelen te telen door zijn vorige baan bij Farm Frites, waar hij agronoom was en veel reisde. Tijdens een bezoek aan de Egyptische Nijldelta zag hij zoete aardappelen, ook wel bataat genoemd, voor het eerst. Ze staan in de top-10 van de belangrijkste voedingsgewassen wereldwijd. "Mijn boerenhart ging harder kloppen en ik ging in gesprek met Egyptische boeren. Ik dacht: dat mooie gewas moeten we hier ook kunnen telen. Via een Duitse teler kwam ik erachter dat het plantmateriaal bij vermeerderingsbedrijven in Spanje en Portugal te vinden is. Daar heb ik het gehaald, en zo ben ik gestart op een halve hectare."
Hij vervolgt: "Ik teel de rassen Orleans, Bellevue, Radians en Beauregard. We zijn klein begonnen. Naast ons akkerbouwbedrijf met aardappelen, tarwe, suikerbieten en uien. Dit jaar gaat een groot deel van de zoete aardappelen weg via coöperatie Nedato naar Albert Heijn. Daarnaast gaat een deel naar de industrie." Er worden geen cijfers bijgehouden van het totale areaal zoete aardappel dat in Nederland staat, maar naar schatting van insiders ligt dit tussen de 300 en 400 hectare.
Geen hype
Nedato was al een tijd bezig om zoete aardappelen bij Albert Heijn onder de aandacht te brengen. Wim van de Ree, algemeen directeur bij Nedato: "We zagen dat het gebruik van zoete aardappelen toeneemt. Het is geen hype, maar een vast onderdeel op het menu. Dat gecombineerd met de intenties van Albert Heijn om maximaal product van Nederlandse bodem te halen, was: één plus één is twee. Vervolgens hebben we afspraken gemaakt over de volumes, en zijn we gaan telen."
Van de Ree: "Albert Heijn kan waarschijnlijk twaalf weken lang onze zoete aardappelen afnemen. Daarna volgt een evaluatie, ook met de aangesloten telers; die moeten er ook wat aan verdienen. Als het positief is, komt er een teeltuitbreiding vanaf maart. De bewaring van zoete aardappelen moet op 12 graden met luchtbevochtiging. We weten nog niet of we tot en met juni kunnen bewaren. Dat betekent dat jaarrond leveren, (nog) niet haalbaar is. Je houdt een gat van een paar maanden. Zo ontstaan wellicht kansen voor uitbreiding bij aangesloten leden van Nedato. Of bestaande aardappeltelers gaan zoete aardappelen er bij doen."
Toen Van der Waal van Nedato hoorde dat Albert Heijn de aardappelen wilde verkopen, besloot hij zijn areaal uit te breiden op percelen in Strijen en Numansdorp. Samen is dat goed voor 15 hectare. Met een collega-boer uit Tholen, die op iets lichtere kleigrond teelt, levert hij de volledige oogst aan de Zaandamse grootgrutter. Het maakt hem trots. "In de twaalf weken dat wij zoete aardappelen leveren, komt er geen importproduct uit Egypte of Honduras in de schappen. Dat is mooi, ook in het kader van duurzaamheid."
Dat zoete aardappelen populairder worden, merkt de akkerbouwer. "Het was eerst meer voor Randstedelingen, die het als superfood beschouwden. Wat we nu zien, is dat er een bredere groep komt die het product wil eten." Via de lokale bezorgdienst Ben & Pieters is de zoete aardappel sinds een jaar ook bij de inwoners van de Hoeksche Waard te vinden, wat hem wat regionale bekendheid oplevert.
Arbeidsintensief
Er zijn genoeg uitdagingen in de teelt op Hollandse kleigrond. Hij teelt de aardappelen onder biologisch afbreekbaar folie. Deze folie is gemaakt van maïszetmeel, waardoor het niet terug te vinden is in de grond. Volledig circulair. Van der Waal benadrukt dat het teeltproces zeer arbeidsintensief is. "De teelt heeft meer uren nodig dan de teelt van 'gewone' aardappelen. De oogst en het rooien gebeurt allemaal met de hand, dus dat is ook zeer arbeidsintensief. Als voorbeeld: we stonden met twaalf man te planten, en hadden na elf uur werk een halve hectare gedaan. Deze zomer hadden we kwakkelweer, dus mijn oogst viel iets lager uit. Gelukkig was de kwaliteit wel goed." In oktober haalde Van der Waal de laatste oogst van het land. Daarna ging het de bewaring in, deels bij Nedato. "Die periode heeft het product nodig om te verzoeten."
Op de vraag wat zijn saldo is, begint hij te lachen. "Ik was al bang voor deze vraag. Dat is heel lastig te zeggen bij deze teelt, want het varieert nogal. Het is voor mij nog steeds een zoektocht meer rendement uit de teelt te halen. Het volume dat in het schap ligt bij Albert Heijn, is alleen voor de kleine maten. De bovenmaat gaat naar de industrie."
Bewaarproces in eigen hand
Dat Van der Waal van een uitdaging houdt, mag duidelijk zijn. Sinds hij koos voor de teelt van zoete aardappelen, is zijn areaal vergroot van een halve hectare naar vijftien hectare. Voor komend jaar staat een bewaring bij het bedrijf op de planning. Die plannen zitten nog in de bedenkfase, maar het is wel een diepgekoesterde wens. Zodat Van der Waal het bewaarproces in eigen hand kan houden en kan optimaliseren. Daarnaast denkt hij na over een eventuele uitbreiding van zijn areaal, maar dat is iets waar hij nog niet concreet over wil zijn, zeker omdat hij net gestart is met leveren aan Albert Heijn. "Wat ik belangrijk vind, is dat de kwaliteit centraal blijft staan."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
