Een recente wijziging in de manier waarop de soja-export wordt belast, zorgt voor paniek op de Braziliaanse markt. Omdat de sector minder belastingvoordeel kan claimen, is het land een stuk minder competitief. Met name de Verenigde Staten kan hiervan profiteren en dat is welkom aangezien de soja-export daar dit seizoen tegenzit. Het is alleen de vraag hoe lang de huidige belastingregels standhouden.
Begin juni tekende de Braziliaanse president Lula da Silva een wet die de belastingkorting binnen de soja- en maïssector verlaagt. De markt reageerde fel op de verandering. Grote handelshuizen als ADM en Amaggi trokken zich terug bij onderhandelingen van nieuwe contracten voor sojabonen.
Braziliaanse exporteurs blijken niet in staat om de belasting naar sojatelers door te berekenen, waardoor de importeurs slachtoffer van het nieuwe beleid worden. De belangenvereniging voor plantaardige olieproducenten Abiove waarschuwde al voor de invoering dat elk beetje winst door de belasting wordt opgegeten en die voorspelling is uitgekomen. Om winst te garanderen zag vrijwel de gehele Braziliaanse sojasector zich genoodzaakt om de prijzen te verhogen.
Verenigde Staten loopt met vraag weg
De verwachting van de markt is dat vooral de Verenigde Staten van de situatie profiteert. Dat is voor het land meer dan welkom, aangezien de Amerikaanse soja-export het ondanks recordoogsten moeilijk heeft. Sinds de handelsoorlogen onder Trump importeert China amper soja uit de Verenigde Staten. In plaats daarvan is Brazilië het belangrijkste aanvoerland geworden.
Tot vorig jaar wist de Verenigde Staten hun soja redelijk op andere markten af te zetten, waardoor de export op niveau bleef. In 2023 exporteerde de Verenigde Staten voor $29,15 miljard aan soja. Vergeleken met het jaar ervoor daalde de waarde van de export met 21,4%, al is dat vooral het gevolg van een forse daling van de wereldwijde sojaprijzen. Vergelijk je de exporten met voorgaande jaren, dan blijkt de export in 2023 behoorlijk sterk. Vergeleken met 2021 nam de waarde van de export juist met 10,6% toe en het verschil met de export van de twee jaren ervoor is nog groter.
Toch heeft het er alle schijn van dat de markt er dit jaar niet al te florissant voorstaat. Recentere data zijn nog niet in de statistieken terug te zien, maar over de eerste importen van de laagste oogst is al wel het een en ander bekend. Begin mei had het land slechts 890.000 ton sojabonen geëxporteerd, meldt Reuters. Dat is een daling van bijna 67% ten opzichte van dezelfde periode in 2023.
China importeert weer in de VS
Met name een hernieuwde interesse uit China kan veel betekenen voor de Amerikaanse exportpositie. Traditioneel was de Verenigde Staten de belangrijkste leverancier van soja aan China. Sinds de handelsoorlogen tussen de twee grootmachten, is China behoorlijk terughoudend met het inkopen van agrarische producten als soja. Nu Braziliaanse exporteurs zichzelf uit de markt prijzen, is er vanuit het Aziatische land echter hernieuwde interesse voor Amerikaanse soja. Chinese importeurs hebben 208.000 ton Amerikaanse soja ingekocht, zo blijkt uit data van het Amerikaanse landbouwministerie USDA. Dit is opmerkelijk aangezien China de Verenigde Staten links laat liggen. Sinds januari kwam zo'n grote bestelling niet meer voor.
Weinig enthousiasme
Wel is het de vraag hoe lang de huidige belasting overeind blijft. De belasting is per decreet ingevoerd. In Brazilië zijn presidentiële decreten slechts 120 dagen geldig, tenzij het parlement er een wet van maakt. Het is de vraag of het parlement zich überhaupt in deze kwestie hoeft te mengen, want de Braziliaanse minister van Financiën, Fernando Haddad overweegt inmiddels om de belasting weer te schrappen.
