De gasprijs is deze week verder gedaald, maar is inmiddels ook weer naar boven gecorrigeerd. Dit zorgde voor een unicum. De reserves zijn minder dan gemiddeld verbruikt. Dit is ook op de elektriciteitsmarkt te merken, al is het verstoken van kolen nog altijd rendabel.
De gasprijs is vorige week fors gedaald, maar veerde deze week weer op. Op dinsdag 4 maart stond de TTF op €43,46 per megawattuur. Donderdag 6 maart lag de gasprijs 12% lager en werd gas voor €38,24 per megawattuur verhandeld. Maandag 10 november steeg de gasprijs echter weer met 6,4%, tot een stand van €40,67.
Het mooie weer heeft de prijzen op de gasmarkt afgelopen week fors gedrukt. De hogere temperaturen zorgen ervoor dat de vraag naar gas voor verwarming een stuk lager was dan de weken ervoor. Daarnaast hielp het zonnige weer een beetje. Door het vrijwel onbewolkte weer steeg de productiviteit van zonnecollectoren aanzienlijk en nam de gasvraag voor de elektriciteitsproductie af. Al werd het effect licht geremd door de lage windkracht, die ervoor zorgde dat de turbines niet al te hard werkten. Dit had het directe effect dat de gasreserves minder snel werden opgebruikt dan gemiddeld.
De vraag is hoe lang dit optimisme standhoudt. De correctie op de gasmarkt later vorige week is voor een groot deel te wijten aan het vooruitzicht dat het weer later deze maand omslaat. Het wordt weer kouder, waardoor het verwarmingsseizoen nog niet over is. De verwachting is dan ook dat de gasreserves nog niet op hun dieptepunt staan, al valt dat op basis van het langjarig gemiddelde ook niet te verwachten. Gemiddeld gezien zouden de gasreserves op 41,6% uitkomen op 8 maart. Historisch gezien zijn de reserves rond 31 maart het leegst. Gemiddeld dalen de reserves tot 38,4%. Inmiddels is de vulgraad al tot onder dat punt gedaald. Volgens de laatst beschikbare opgave van 8 maart waren de Europese gasreserves voor 36,8% gevuld. De Nederlandse gasreserve was ondertussen op 10 maart voor 25,1% gevuld.
Vultarget blijft in stand
Daarnaast besloot de Europese Unie om de vultargets van de gasreserves niet naar beneden bij te stellen. Verschillende landen, waaronder Nederland, drongen er bij de EU op aan minder gas op te hoeven slaan. Het belangrijkste argument hiervoor is dat het doel prijsopdrijvend zou werken, omdat handelaren kunnen zien hoe ver landen op de doelen achterlopen. Brussel heeft hier echter op besloten dat het loslaten van het doel te risicovol zou zijn. Wel ziet de commissie dat het vullen van de reserves in Noord-Europa dit jaar een wel heel grote uitdaging kan vormen. De EU wil daarom de landen tegemoetkomen door flexibeler om te gaan met landen die de doelen niet weten te behalen. Deze nieuwe houding zou al te sterke fluctuering in de markt tegen moeten gaan, zonder dat het kind met het badwater weggegooid wordt.
Zonne-energie zet de trend
Ondertussen kende de elektriciteitsprijs weinig duidelijke pieken en dalen. Op woensdag 4 maart bereikte de elektriciteitsprijs het hoogste punt het niveau van €105,68 per megawattuur. Het laagste was de prijs op donderdag 6 maart. Die dag bedroeg de elektriciteitsprijs €84,71 per megawattuur.
Zoals reeds aangestipt werd deze week veel meer zonne-energie opgewekt dan voorgaande weken. In totaal namen zonnepanelen maar liefst 29% van de gehele Nederlandse stroomvraag voor hun rekening. Daar staat echter tegenover dat de Nederlandse windturbines slechts een klein aandeel in de energiemix hadden. In totaal kwam het percentage hiervan uit op 9% van de elektriciteit.
Het weerspatroon bleef de hele week ongeveer gelijk. Dit verklaart de ongewoon stabiele situatie op de stroommarkt. Vrijwel elke dag werd er tussen acht uur 's ochtends en zes uur 's avonds veel zonne-energie opgewekt. Dit zorgt ervoor dat de elektriciteitsprijs tijdens de productieve uren fors daalde. Daarbij bereikt de stroomprijs duidelijk het laagste niveau rond 12:00 uur, wanneer de productie van zonne-energie topt. De top bereikt de markt rond 18:00 uur. Op dat moment is de productie van zonne-energie praktisch nihil, maar is de gasvraag hoog, omdat veel mensen koken en ter ontspanning na hun werk de televisie aanzetten.
Kolen rendabel door hernieuwbare opwek
Daarnaast drukt de lagere gasprijs de elektriciteitsprijs min of meer constant. Dat effect was deze week relatief groot. Ongeveer 31,8% van alle elektriciteit werd door gascentrales opgewekt. Toch is de gasprijs nog zo hoog dat het inzetten van de kolencentrales rendabel bleek. De centrales draaiden rond hun maximale capaciteit en namen 15,4% van de elektriciteitsvraag voor hun rekening. Paradoxaal genoeg is het de sterke opwek uit hernieuwbare bronnen die de inzet van kolencentrales rendabel maakt. Door het lagere verbruik uit fossiele brandstoffen is de Europese CO2-prijs gedaald tot €68,63. Op 31 januari bereikte de CO2-prijs nog een piek van €83,93.
Opwek hernieuwbare bronnen blijft stijgen
Uit data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat het aandeel elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen in 2024 wederom aanzienlijk is gestegen. De elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen, inclusief biomassa, steeg in 2024 met 10% naar 61 miljard kilowattuur. In april was de productie het hoogst, met 63% van de elektriciteit afkomstig uit hernieuwbare bronnen. Als gevolg hiervan daalde de elektriciteitsopwek uit fossiele bronnen met 4%.
De elektriciteitsproductie uit zonne-energie in Nederland steeg in 2024, ondanks een lagere zonneactiviteit, met 11% naar 22 miljard kilowattuur. De groei is toe te schrijven aan een toename van het opgestelde vermogen, dat met 14% toenam tot 24 gigawatt. De elektriciteitsproductie uit windenergie steeg ondertussen met 13% naar 33 miljard kilowattuur. Terwijl de opwek door windparken op land nagenoeg gelijk bleef, nam de productie van offshore windparken met 32% toe tot 15 miljard kilowattuur. Het vermogen van windparken op land groeide nauwelijks, terwijl het op zee met 19% toenam naar 4,7 gigawatt.
De elektriciteitsproductie uit kolen is in 2024 met 5% gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar, terwijl de productie uit aardgas met 4% afnam. De voornaamste oorzaak is het grotere aanbod van goedkopere elektriciteit uit zonne- en windenergie. In totaal daalde de elektriciteitsopwek uit fossiele bronnen met 2,5 miljard kilowattuur in 2024. Daarnaast nam de productie uit biomassa met 6% af, voornamelijk als gevolg van een lagere inzet in kolencentrales, waar biomassa wordt bijgestookt.
