Ondanks de sancties lukt het Europa niet om helemaal af te kicken van Russische olie en gas. Europese wetgeving moet daar nu een einde aan maken. Olie blijft schommelen op een relatief laag prijsniveau door de verwachtingen van een aanbodoverschot en zorgen over de economie van de twee landen met het hoogste olieverbruik.
Olie blijft verhandeld worden op een laag prijsniveau. Vorige week woensdag 15 oktober stond er $61,91 per vat op het bord. Op moment van schrijven (dinsdagmiddag 21 oktober) staat er met $61,38 per vat een wat lager bedrag op het bord dan vorige week woensdag 15 oktober, toen olie $61,91 per vat kostte. De slotkoers op maandag 20 oktober was $61,01 en dat is het laagste punt sinds begin mei van dit jaar.
Een verwacht aanbodoverschot is de grootste factor in het huidige prijsniveau. Vorige week meldde het International Energy Agency (IEA) nog dat de wereldwijde olieaanvoer in september met 5,6 miljoen vaten per dag is toegenomen vergeleken met een jaar eerder. De Opec+-landen zijn verantwoordelijk voor 3,1 miljoen van die vaten. Het oliekartel is in april begonnen met het terugschroeven van de productiebeperkingen en brengt maandelijks meer olie op de markt. De Opec+lijkt niet van plan in de nabije toekomst weer minder te gaan produceren.
Behalve het aanbod is ook de vraag van de twee grootste olieconsumerende landen, de VS en China, van belang. De economische groei van China is in het derde kwartaal vertraagd. De handelsoorlog tussen China en de VS is deze maand weer opgelaaid, waarbij Trump China dreigt met importheffingen van 100% per 1 november. De landen zijn met elkaar in gesprek en eind van de maand staat een ontmoeting tussen Trump en Xi op de planning in Zuid-Korea.
Ondertussen is het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas uiterst fragiel. Beide kanten beschuldigen elkaar ervan als eerste het bestand te hebben geschonden, maar ze hebben ook aangegeven zich wel weer aan de wapenstilstand te willen houden. Onder meer Amerika, Egypte en Qatar spannen zich in om het bestand te redden.
Ook de oorlog tussen Rusland en Oekraïne voorkomt dat de olieprijs snel verder zakt. De landen hebben het voorzien op elkaars energievoorzieningen, en met succes. Zo moest een grote Russische gasverwerkingsfabriek sluiten door Oekraïense drone-aanvallen. Trump heeft aangekondigd Poetin te gaan ontmoeten in Hongarije. Zelenski wil daar ook bij aanwezig zijn. Een bezoek van de Oekraïense president aan zijn Amerikaanse collega monde uit in een scheldpartij van laatstgenoemde. Trump wil dat Oekraïne (een deel van) de Donbas afstaat aan Rusland. Daarmee lijkt een vredesbestand nog verre van dichtbij.
Dieselprijs
Diesel kostte 21 oktober op €122,95 per 100 liter (vanaf 4.000 liter). Een lichte stijging ten opzichte van vorige week woensdag.
Gasprijs
De gasprijzen op de termijnmarkt TTF blijven op een relatief laag niveau bewegen. Op moment van schrijven is dat €32,07, waar de prijs precies een jaar geleden meer dan €8 hoger was.
Nog steeds 13% gasimport in EU uit Rusland
De Europese energieministers hebben maandag ingestemd met een verordening die de import van Russisch gas door de EU verbiedt per 1 januari 2026. Bestaande langetermijncontracten mogen doorlopen tot uiterlijk 1 januari 2028. Hiermee wil de EU definitief een eind maken aan de afhankelijkheid van Russische energie. De Raad moet dit nu verder afstemmen met het Europees Parlement.
Russische olie staat op de sanctielijst en is daarmee in principe al verboden. Toch lukt het Europa niet om helemaal afscheid te nemen van Russische energie. De gas- en olie-importen vanuit Rusland naar de EU zijn de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald. Uit Rusland wordt nu 3% van de door de EU geïmporteerde olie gehaald. Voor gas is het aandeel echter nog steeds 13%, met een jaarlijkse importwaarde van meer dan €15 miljard. Voor olie geldt er ook een importverbod per 1 januari 2028.
Een verbod op Russisch gas kan volgens verschillende bronnen een prijsopdrijvend effect hebben op de korte termijn. Zo stelt het Oxford Institute for Energy Studies in een rapport dat er waarschijnlijk geen gastekorten zullen ontstaan bij een verbod, maar de spot- en termijnmarktprijzen wel hoger zullen worden. De prognose is dat de TTF-prijzen bij het wegvallen van zowel Russisch pijpleidinggas als LNG gemiddeld met zo'n 27 cent per MMBtu stijgen van 2028 tot 2035 (per MWh is dat dan circa 92 cent). Oostenrijk, Slowakije en Hongarije krijgen te maken met iets hogere prijsstijgingen, van gemiddeld 35 cent per MMBtu doordat de alternatieven daar beperkter zijn. Hongarije is het meest kwetsbaar volgens het instituut. Amerikaanse LNG is het alternatief voor Russisch gas dat volgens het onderzoeksinstituut waarschijnlijk het grootste gat zal opvullen. Het Russische gas dat niet meer naar Europa gaat vindt waarschijnlijk weer zijn weg naar Azië.
Meer vraag naar gas door kou
De temperatuur daalt en dat is terug te zien in de verwachte gasvraag van deze week. Volgens het energieweerbericht van het Nationaal Energie Dashboard is die de hele week hoger dan dezelfde dag vorige week. Aan het eind van de week zakt de temperatuur en neemt de wind in kracht toe, waardoor de verwarming een stuk vaker aan zal moeten dan vorige week.
De Europese gasvoorraad is bijna 83% en die van Nederlandse richting 72% volgens data van Gas Infrastucture Europe. Dat is nog steeds lager dan een jaar geleden toen in Europa 95% van de gasvoorraden gevuld waren en in Nederland 91%. Het vuldoel van 74% op 1 november voor Nederland lijkt wel haalbaar.
Elektriciteit
Het daggemiddelde op de spotmarkt voor energie Epex varieerde de afgelopen week van €121,26 per MWh op 15 oktober tot €65 op 21 oktober.
Volgens het energieweerbericht van het Nationaal Energie Dashboard wordt er deze week meer hernieuwbare energie dan gemiddeld in de afgelopen drie jaar opgewekt. Windenergie spant daarbij de kroon, aangezien behoorlijk wat dagen windkracht 4 staat en zelfs 5.
