De aardappelmarkt is ingestort. De varkensprijzen hebben in de afgelopen weken een flinke duikeling gemaakt en ook de zuivelprijzen buigen deze zomer naar beneden af. Hoewel elke markt zijn eigen dynamiek en oorzaken kent, is er een gemene deler die de prijzen mede de das omdoet: de snelle stijging van de euro. Het valutaspook in de foodketens is terug van weggeweest.
De aandacht van analisten gaat vaak uit naar graanopbrengsten, slachtaantallen en melkvolumes, maar de valutamarkt is minstens zo'n belangrijke factor voor het sentiment. Exporteurs praten er al langer over en het wordt meer en meer duidelijk: de snelle stijging van de euro begint te knellen. En dat komt juist dit jaar bijzonder onhandig uit, net nu Europa wordt geteisterd door fritesoverschotten en volle graanschuren. Ook de melkpoedervoorraden zijn al tijden dusdanig ruim dat overzeese exportvraag noodzakelijk is om de markt weer vlot te trekken.
Vluchten in euro's
De euro-dollarkoers is recent opgeklommen tot boven $1,17, het hoogste niveau sinds drie jaar. Een stijging van 15% in een paar maanden is voor valutaparen bovendien ongekend snel. In de afgelopen jaren bewoog de koers ruim onder het gemiddelde over het langjarig gemiddelde, maar daar zitten we ruim boven nu. De oorzaak is niet zozeer een sterke euro, maar heeft vooral met de zwakte van de dollar te maken.
(Institutionele) beleggers hebben minder vertrouwen in de VS, mede door het protectionistische beleid van president Donald Trump. Daardoor zoeken zij hun toevlucht tot de euro. Daarmee breken ze overigens met de traditie om in tijden van geopolitieke onrust extra dollars aan te houden. Diep in zijn hart houdt Trump van een sterke munt, maar een zwakke dollar komt hem op dit moment beter uit. Hem hoor je dus niet klagen.
Tegenwind voor agrarische export
In toenemende mate zorgt de sterke euro voor tegenwind in de agrarische sector. FrieslandCampina wilde het nog net geen winstwaarschuwing noemen, maar liet bij de presentatie van de jaarcijfers afgelopen week duidelijk blijken dat de tweede helft vermoedelijk lang niet zo goed wordt als de eerste helft. Gewezen werd hierbij expliciet naar de sterke euro. Graanexporteurs, aardappelverwerkers en slachterijen die ook de wereldmarkt op moeten, zitten in hetzelfde schuitje. Het afdekken van risico's kan de schade vaak maar voor een deel beperken. Zeker als de situatie zoals nu wat langer aanhoudt.
Een sterkere euro heeft natuurlijk ook voordelen. Voerbedrijven bijvoorbeeld kunnen goedkoper grondstoffen in handen krijgen en dat vertaalt zich door in een lagere voerprijs. Zeker nu er overvloedig graan in Europa beschikbaar is, ligt een verdere daling in het verschiet. Hetzelfde geldt voor kunstmest en verpakkingsmateriaal. Ook het boeken van zeecontainers gaat doorgaans in dollars en wordt goedkoper voor Europese bedrijven. Voor het tegengaan van de nog altijd hoge inflatie in de Eurozone is een sterke munt dan ook gunstig.
Vergeten risico
Toch is de sterke euro eerder een vloek dan een zegen, met de agrarische handelsoverschotten die wij kennen. Niet in de laatste plaats Nederland, als tweede grootste exporteur van landbouwgoederen ter wereld. In de afgelopen jaren was de euro relatief zwak, mede ingegeven door financiële problemen in de Zuid-Europese landen. Daar profiteerden de noordelijkere landen op het continent van. Soms wordt in de agrarische sector met weemoed terugverlangd naar de gulden, maar op het gebied van export zou dat een stoorzender zijn. Door de relatief sterke en stabiele economische positie van ons land zou de gulden vermoedelijk sterker zijn dan de euro vandaag de dag is, zo denken economen.
Het valutarisico wordt weleens het 'vergeten risico' voor boeren genoemd, maar is momenteel weer terug van weggeweest. Het probleem is alleen dat het buitengewoon lastig te managen is. Temeer omdat de effecten op het boerenerf meestal vertraagd en onduidelijk binnenkomen. Valutabewegingen zijn geen natuurverschijnsel, maar monetaire politiek. En daar hebben foodketens mee te dealen.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
