'De échte prijs van voedsel betalen onze kinderen'

Eosta is in Europa de grootste importeur en distributeur van biologisch en fairtrade-fruit. Het bedrijf, in 1990 opgericht door Volkert Engelsman, staat regelmatig in de belangstelling, onder andere met haar traceerbaarheidssysteem Nature & More. Dit systeem geeft inzicht in het unieke verhaal van ieder product en de maatschappelijke context waarin het geproduceerd is. Voedseltransparantie staat bij Eosta voorop, vandaar ook de inspanningen rondom 'True Cost of Food'.

Wat wordt bedoeld met de échte prijs van voedsel?
"Dat is de prijs, inclusief de kosten die je zou moeten maken om schade aan mens en planeet weer te herstellen. Stel je betaalt €1 voor een mango en die mango wordt geteeld met kunstmest, pesticiden en de inzet van slaven zonder fatsoenlijk inkomen. Dan heb je een prijs, maar de echte prijs betalen onze kinderen. Oftewel, het biodiversiteitsverlies, de watervervuiling en sociale disruptie. Er zijn door de Verenigde Naties ontwikkelde rekenmodellen om in kaart te brengen wat het kost om die schade te herstellen."

Waarom is het belangrijk dat inzichtelijk te maken?
"Omdat de planeet op dit moment in de fik staat. Als we nu niet handelen, stijgt volgens experts de temperatuur op aarde boven de twee graden. Dan verdwijnt Nederland binnen 70 jaar onder water en is landbouw op aarde niet langer mogelijk. Als je het hebt over biodiversiteit, zijn we al 60% van onze soorten kwijt. De natuur is verstoord, mede door de monocultuur in de landbouw. Op de lange termijn betaal je dus een megaprijs voor die goedkope mango."

"Om een transitie in gang te zetten, zijn initiatieven nodig. Vanuit de maatschappij, de markt, maar ook vanuit de politiek. De vervuiler zou niet langer weg mogen komen met het afwentelen van maatschappelijke kosten ten gunste van zijn eigen winst. Als Eosta schrijven wij niets voor, maar we vinden wel dat duurzaamheid begint met transparantie. Die is vaak ver te zoeken in de supermarkt. Elk product van ons is daarom voorzien van een uniek verhaal. Dat doen we niet alleen door te visualiseren, maar ook door te monetariseren. Oftewel: door zaken in geld uit de drukken."

Hoe doet Eosta dit?
"De Verenigde Naties hebben samen met onder meer de WHO, IFOAM, de Capitals Coalition, de grote accountancies en TEEB rekenmodellen ontwikkeld. Met behulp van deze modellen heeft EY voor ons per product doorberekend wat de maatschappelijke kosten zijn die bij de productie komen kijken. Daarbij wordt rekening gehouden met de natuur (bodem, water, biodiversiteit en klimaat) en mens (leefbaar loon en gezondheid). Uit deze berekeningen blijkt dat biologisch in de fruitketen op alle fronten beter scoort dan gangbaar. En dat bijvoorbeeld biologische appels niet te duur zijn, maar gangbare appels te goedkoop."

Is biologisch dan het summum?
"Er is altijd ruimte voor verbetering. Voordat we het paradijs op aarde hebben, is er nog een lange weg te gaan. Feit is wel: biologisch is duurzamer, sociaal-inclusiever en gezonder. En voorkomen is goedkoper dan genezen. Wat dat betreft komt biologisch wel een heel eind in de goede richting."

In hoeverre is de consument hierin geïnteresseerd?
"De meer ontwikkelde consument is hier buitengewoon in geïnteresseerd. Dat verklaart ook waarom grote retailers in studentensteden meer aandacht aan duurzaamheid besteden. De consument die minder nadenkt, en plat gezegd met een zak chips en cola op de bank ploft, is niet bezig met zaken als het klimaat. Zeker niet als hij boodschappen doet, dan gaat hij gewoon voor goedkoop. Er is echter geen enkele consument die geen voorstander is van duurzame producten."

"Juist daarom zijn zaken als de Green Deal en de Farm to Fork-strategie belangrijk. Er wordt niet voor niets gepleit voor een aandeel van 25% biologisch en halvering van het kunstmest- en pesticidegebruik. Inclusief financiële prikkels aan productie- en consumptiezijde om dat te stimuleren. Het moet ervoor zorgen dat de vervuiler niet langer wegkomt met een concurrentievoordeel."

Wat is de ambitie van Eosta?
"We hebben vele ambities, maar transparantie is de belangrijkste. Zonder transparantie geen duurzaamheid. Daarom houden wij ons bezig met het meten, managen, vermarkten en monetariseren van duurzaamheid. We zetten verschillende campagnes in om de consument attent te maken op de gezondheids-, sociale en ecologische aspecten van fruit."

Waar staan we in 2030?
"Dan ziet de wereld er heel anders uit. Biologisch is dan mainstream, net als aandacht voor gezondheid, sociale werkomstandigheden en het milieu. De slogan 'geen pillen, maar paprika's' is gemeengoed. Gezonde voeding is de nieuwe receptuur. Retailers zijn de nieuwe farmacie. Bedrijven die hier niet in meegaan, doen niet meer mee. Niet alleen omdat de consument het niet meer wil, maar ook omdat er geen kapitaal meer voor beschikbaar is. Met alle bewegingen die je nu ziet, ook in de financiële markt en in de wet- en regelgeving, is duurzaamheid in 2030 geen utopie meer."