CONO Kaasmakers kiest sinds Pasen in bijna alle kazen voor vegetarisch stremsel. Dat liet het medio maart weten. Waarom? Inspelen op de wensen van de consument. "Innovatief denken is een must om aan de wensen van de consument te kunnen blijven voldoen", vertelt directeur Wim Betten in een interview met Foodbusiness. Welke kansen en uitdagingen ziet hij nog meer in de foodsector? En hoe wordt een goede balans gehouden tussen luisteren naar de leden-melkveehouders en de consument?
Het Noord-Hollandse CONO Kaasmakers stamt uit 1901, opgericht door diverse veehouders uit verschillende dorpen. Een slimme zet, want nu waren zij niet langer afhankelijk van handelaren en konden ze meer melk verwerken tot producten die langer houdbaar zijn. Denk aan boter en kaas. In die laatste categorie is CONO Kaasmakers, met 425 leden-melkveehouders, nog altijd een zeer relevante speler. "Een mooie prestatie. Innovatie is een van onze groeimotoren en daar zullen we de komende jaren ook op in blijven zetten", vertelt CONO-directeur Wim Betten.
Floreren in de coronacrisis
Even een flink stuk vooruit in de tijd, richting het jaar 2020. Dat jaar wordt door iedereen natuurlijk omschreven met één woord: corona. Toch heeft de zuivelmarkt daar niet per se onder geleden. "Met name in kaas hebben we een goed jaar gedraaid, al zagen we wel duidelijk een verschuiving van verkoop aan foodservice naar verkoop aan retail", licht Betten toe. "We verkochten in volume meer kaas dan in 2019." De directeur stelt overigens niet dat alles rozengeur en maneschijn was. "De crisis had natuurlijk een flinke impact op de wereldmarkt. De grondstofprijzen zijn flink gezakt en dat telt ook voor ons direct negatief aan. Maar onderaan de streep wonnen de hogere verkoopcijfers het."
Dat de terrassen inmiddels deels weer open zijn, is dan ook goed nieuws. Het biedt weer kansen voor de verkoop aan de foodservice. "Er zijn, met name met dit weer, vast genoeg mensen die kiezen voor chocolademelk met slagroom in plaats van een biertje. Daarnaast kan er natuurlijk goed geluncht worden tussen 12:00 en 18:00 uur. Hopelijk kiezen mensen dan voor dat broodje Beemster-kaas of die tosti", aldus Betten. "Maar beetje bij beetje meer verruiming is en blijft wel noodzakelijk om de verliezen in deze sector goed te maken."
Inzetten op vegetarisch
Dat klinkt – simpel gezegd – helemaal niet als een slecht verhaal. En volgens Betten was dat het voor de zuivelmarkt ook niet per se. "Wel is de kijk op de consument veranderd door de coronacrisis. Het belang van het volgen van trends is ons nog duidelijker geworden." Een van die trends waar Betten aan refereert, is de groei van de vegetarische markt. Het aantal Nederlanders dat vegetarisch eet, is de afgelopen twee jaar met 50% gegroeid. En die groei lijkt nog geen einde in zicht te hebben. Daarom heeft de kaasmaker besloten om over te stappen op vegetarisch (of microbieel) stremsel in plaats van dierlijk stremsel.
"De keuze voor het gebruik van dit vegetarisch stremsel is puur consumentgedreven geweest", zo meldt Betten. "Maar, dat moesten we natuurlijk wel zorgvuldig met onze leden bespreken. Immers, dit onderwerp ligt toch enigszins gevoelig in de sector. Daarom heb ik in ons ledenblad een stuk geschreven over wat plantaardig nou precies is. In mijn ogen begint het daarmee. Er is onduidelijkheid en dat zorgt voor emotie." Volgens Betten is het een kwestie van transparant zijn en duidelijkheid geven. "Het verdienmodel van onze leden is natuurlijk niet ingericht op een vegetarische markt. Ik heb ze verteld wat de beweegredenen van de consument zijn en veel van onze leden begrepen de keuze daarna wel."
Die balans zoeken tussen de leden en consument is een van de grote uitdagingen bij de zuivelcoöperatie. "We zien dat de wereld in transitie is. Dat gaat ook niet veranderen. Ook wij moeten nadenken over deze ontwikkelingen." Volgens Betten focussen veel boeren vandaag de dag misschien wel te veel op één sector of gewas. Betten denkt in oplossingen. "Wie weet, komt het traditionele gemengde bedrijf wel weer terug. Immers, naast gras voor je koeien kun je misschien ook wel een ander gewas telen. Zo kun je je verdienmodel nog sterker maken."
Maar de focus blijft bij CONO voor nu liggen op wat de boeren nu doen: koeien melken. "We willen het liefst producten maken die onder de noemer 'zuivel' vallen, maar ook voldoen aan de veranderende wensen van de consument. Daarbij gaat natuurlijk ook niet de hele wereld vegetarisch worden. Het merendeel blijft gewoon koekaas eten." Overigens vallen niet alle kazen onder de vegetarische lijn. De BOB-kazen (beschermde oorsprong kazen), die onder andere geëxporteerd worden naar de Verenigde Staten en Rusland, moeten namelijk voldoen aan een reeks specificaties. "Een van die regels is dat deze kaas geproduceerd moet zijn met dierlijk stremsel."
En, of het in de smaak gaat vallen? Dat is voor Betten net zo'n groot raadsel als voor ieder ander. "Het is nog te vroeg om daar iets over te zeggen. We zijn pas sinds Pasen overgestapt. Het ziet er goed uit, maar over een aantal maanden hebben we pas inzicht in de verkoopcijfers. Net zoals bij elke andere verandering moet de consument wennen." Betten hoopt dat ze die 'dip' weg hebben kunnen halen door volledig in te zetten op een duidelijke, herkenbare verpakkingslijn. "De consument blijft als het goed is duidelijk zien dat het Beemster betreft."
De toekomst
Innovatie blijft een woord dat Betten graag terug laat komen. Volgens hem is het een must om ook in de toekomst daarop in te zetten. "Alleen dan kan je aan de wensen van de consument blijven voldoen." De inzet op vegetarisch stremsel is daar volgens de directeur een voorbeeld van. "Je moet blijven nadenken over concepten waarin onze kazen als ingrediënt gebruikt kunnen worden. Denk aan Beemster kaas in een vegetarische kaasschnitzel of de kaascroquet. Door in zee te gaan met partijen als Vivera en Van Dobben zien we nog genoeg kansen. Maar de consument kan met de dag veranderen. Dat is en blijft een uitdaging", aldus Betten.
Allereerst ligt de focus van de coöperatie echter op het goed doorkomen van de coronacrisis. "Het is simpel, maar de aandacht ergens anders op vestigen is nu lastig." Duurzaamheid volgt daarna. Dat past perfect in de grote pijlers van de zuivelcoöperatie. "We hebben nu een klimaatneutrale kaasmakerij. Inmiddels hebben we ook de ambitie uitgesproken om tegen 2030 met onze hele kaasketen klimaatpositief te willen zijn. Wat is dan de volgende stap? Dat is een vraag waar we actief over nadenken. Kunnen we onze kaas nog duurzamer verpakken met minder of ander materiaal? Belangrijk daarbij is dat de kwaliteit er niet aan ten onder gaat. Het is een kwestie van keuzes maken. Elke dag weer." Betten is daarin stellig. Het werkt volgens hem niet om met twintig dingen tegelijk bezig te zijn. "Kies een duidelijk focus en zet daarop in."
Het is ook een reden waarom Betten niet al te ver in de toekomst kijkt wanneer ik hem vraag naar langetermijndoelstellingen. "We hebben natuurlijk wel een langetermijnstrategie, met daarin een aantal belangrijke zaken. Denk bijvoorbeeld aan onze dierenwelszijnsdoelen. Maar zoals ik zei, vind ik het belangrijk om eerst een doel af te ronden voordat je start met een nieuw doel." Volgens Betten is dat met de steeds veranderende behoeften van de consument overigens ook lastig. "Je moet snel kunnen schakelen en een langetermijnplan is daar niet voor bedoeld. Maar als ik dan toch iets moet noemen. De wereld is groot en onze kaas ligt nog niet overal in het schap. Dat zou uiteindelijk wel leuk zijn."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
