Het hing al even in de lucht, El Niño het beruchte weerfenomeen dat de wereld op zijn kop zet, zou opkomst zijn. Donderdag kwam de officiële bevestiging en meteen schoten de grondstofprijzen omhoog. Maar wat is El Niño eigenlijk?
Kort samengevat is El Niño een weerfenomeen dat zorgt voor hevige regenval in de normaliter droge regio's van Zuid-Amerika en voor droogte aan de andere kant van de stille oceaan in het oosten van Azië.
Normaal gesproken wordt het water voor de westkust van Zuid-Amerika aangevoerd door een stroming uit het zuidpoolgebied. Dit koude zeewater bevat vaak voedingsstoffen voor vissen en verdampt bovendien niet zo snel. In een El Niño-jaar verandert dit en stroomt er tropisch oceaan water uit de omgeving van Indonesië en de Filipijnen naar de Zuid-Amerikaanse kust. Dit warmere oceaanwater verdampt sneller dan normaal. Hierdoor wordt het normaal gesproken droge Zuid-Amerika een stuk natter, wat onder meer modderstromen tot gevolg kan hebben.
De grootste gevolgen voor de landbouw bevinden zich aan de andere kant van de stille oceaan. Daar leidt El Niño tot een periode van uitzonderlijke droogte en soms ook tot bosbranden. Op een kaartje van de FAO is te zien dat El Nino voor droogte in Zuidoost-Azië en Australië zorgt, maar regen brengt naar het zuiden van de VS en het noorden van Mexico. Ook wordt het droger in India, maar natter in het uiterlijke zuiden van Brazilië.
Hier in Nederland zijn de effecten van El Niño gering, statisch gezien lijdt het wel tot een relatief nat voorjaar.
Voedselproductie
Voor voedselproducenten in Azië hangt El Niño als een donkere wolk boven het land. Zo kan de droogte in Australië leiden tot een daling van de graanoogst. De verwachting is dat het tot minimaal eind augustus droog zal zijn in Australië. In India en Pakistan droogt de grond al uit wat het inzaaien van de zomergewassen bemoeilijkt. Ook is de kans aanwezig dat de impact van het Moessonseizoen dit jaar minder groot is.
In India zijn er zorgen dat El Niño kan leiden tot een lagere suikerproductie waardoor het land heeft besloten om voorlopig niks van de nieuwe suikeroogst te exporteren, totdat duidelijk is wat de impact is van El Niño.
De rijst en palmolieproductie in Indonesië, Maleisië en Thailand zullen lijden onder de droogte. Het eerst genoemde land verwacht een zeer droog seizoen. Dit leidt tot een daling van het grondwaterpeil en heeft gevolgen voor de landbouw en irrigatie. Bovendien kan het leiden tot lagere oogsten en bosbranden. Dat laatste komt in El Niño-jaren sowieso vaker voor.
Tijdens de droge periode maken boeren gebruik van het goede weer om bos te kappen voor de aanleg van plantages. Het bos dat resteert, wordt platgebrand en dat zorgt deze periode voor problemen. Branden die normaal gesproken snel gedoofd worden door de regenval kunnen zich door de droogte van El Niño nog verder verspreiden. Zo kreeg het land in 2019 te maken met verwoestende bosbranden die voor $5,2 miljard aan economische verliezen veroorzaakte.
In Australië, dat grote tarweoogsten had de afgelopen drie jaar, begon het seizoen 2023/24 goed met voldoende vocht in de grond, maar de voorspellingen wijzen op minder regen dan normaal en hogere temperaturen tijdens de cruciale winter op het zuidelijke halfrond. In de VS kan El Niño de droogte in het noorden van het land verergeren. Met hogere graanprijzen tot gevolg, maar kan het een gunstig effect hebben op de landbouw in het zuiden van het land.
Gunstige regenval
In het door droogte geteisterde zuiden van de VS waar boeren met smart op regen wachten kan El Niño de welkome verlichting bieden. De gewassen daar kunnen baat hebben bij regenval in de tweede helft van het jaar, hoewel de mate daarvan afhangt van de timing van El Niño.
In 2015 tijdens een van de laatste El Niño's kreeg de maisteelt in de VS een boost van de bovengemiddelde hoeveelheid regenval die het weerfenomeen veroorzaakte in het Midwesten van de VS. Ook in Argentinië is El Niño goed nieuws voor de landbouw. Zo leed de sojabonenoogst eerder dit jaar onder de droogte in dit land en regenval in aanloop naar het begin van de lente op het zuidelijk halfrond zou goed nieuws zijn voor de granenteelt in het land.
Voor sommige landen biedt El Nino de welkome verlichting na een drie jaar durende La Niña, de tegenhanger, die voor extreme droogte zorgde op verschillende plekken. In andere delen van de wereld zal El Niño juist leiden tot gewasverlies door droogte en hogere temperaturen.
