Is zonnebloemolie straks nog wel te krijgen?

De exportcijfers van zonnebloemolie uit Oekraïne zijn indrukwekkend. Toch behoeft het wel nadere uitleg. Op de wereldmarkt maken vier oliehoudende gewassen de dienst uit als het gaat om plantaardige oliën. Palmolie, sojaolie en koolzaadolie zijn goed voor 75%. Zonnebloemolie volgt met een aandeel van 10%. Alle overige oliën (zoals olijfolie en arachide-olie) zijn nog eens goed voor een kleine 13%.

In de Europese Unie is palmolie veruit de belangrijkste variant. Dit seizoen is (tot en met 27 februari) 3,4 miljoen ton palmolie geïmporteerd, tegenover 1,3 miljoen ton zonnebloemolie, zo blijkt uit de officiële douanestatistieken. Voor sojaolie en koolzaadolie staat de teller op respectievelijk 404.000 ton en 370.000 ton. Daarmee ligt de import van zonnebloemolie in de Europese Unie hoger dan gemiddeld op wereldniveau.

Grootste leverancier
Oekraïne is, volgens de douanegegevens, wel veruit de grootste leverancier van zonnebloemolie. Het land kent een marktaandeel van circa 86%, wat goed is voor 1,1 miljoen ton. Moldavië en Servië volgen op flinke afstand, met respectievelijk 84.000 ton en 61.000 ton. De Europese Commissie houdt ook de gemiddelde prijs voor zonnebloemolie bij. Door het uitbreken van de oorlog is de export uit Oekraïne niet langer mogelijk en is er ook geen prijs genoteerd. De Europese notering is wel stegen door de problemen in Oekraïne.

Nu zijn in veel bakprocessen de verschillende plantaardige oliën relatief makkelijk uit te wisselen. Vooral koolzaadolie en zonnebloemolie liggen wat dat betreft dicht bij elkaar. Het wegvallen van zonnebloemolie uit Oekraïne heeft zeker gevolgen voor de Europese en Nederlandse voedingsindustrie. Nu worden ook in (Zuid-)Europa zonnebloemen geteeld. Al komt dat in de douanestatistieken niet naar voren. Er zijn dus alternatieve plantaardige oliën die uit andere delen van de wereld komen.