Het merendeel van de grondstoffen voor de voedingsmiddelenindustrie is afgelopen maanden naar een recordhoogte gestegen. Denk bijvoorbeeld aan de noteringen van sojabonen, tarwe en maïs. Dat zorgt bij diverse instanties voor de vrees van stijgende voedselkosten en dus wereldwijd meer kans op honger. Rijst is op dit moment de reddende engel. Het meest geconsumeerde basisproduct ter wereld houdt een brede voedselcrisis voorlopig namelijk van de baan.
Rijst is voor meer dan 3 miljard mensen dagelijks de belangrijkste voedingsbron en toch weet de notering van dit product geen grote stappen naar boven te zetten. Dit terwijl dat bijvoorbeeld maïs, soja en tarwe wel gelukt is. Eerder dit jaar lag de prijs voor rijst wel iets boven het niveau van voorgaande maanden, maar afgelopen weken is weer een daling ingezet. Momenteel ligt de koers op 13,11 dollarcent. Een van de redenen hiervoor is de verbeterde aanvoer van de nieuwe oogst vanuit de grootste exporterende landen: Thailand en India. Maar er zijn nog meer redenen voor het feit dat de notering van rijst niet 'skyhigh' gaat.
Veel vraag naar veevoer
Rijst wordt voor het grootste gedeelte geproduceerd voor menselijk consumptie. En daar zit meteen een reden waarom de notering van deze grondstof niet zo hard naar boven gaat. De prijsrally is namelijk vooral gefocust op de grondstoffen die gebruikt worden voor dierlijke consumptie, oftewel veevoer. De Chinezen hebben een onverzadigbare honger naar varkensvoer, wegens het opnieuw opbouwen van de varkensstapel als gevolg van Afrikaanse varkenspest. Dit in combinatie met slechte oogsten en een lagere wereldvoorraad van granen zorgt ervoor dat de noteringen voor maïs en sojabonen naar het hoogste niveau in acht jaar zijn gestegen.
Ook tarwe – voor menselijk consumptie vooral belangrijk in brood, pasta, mueslirepen en koekjes – wordt steeds vaker gebruikt in veevoer. Dit ter vervanging van de op dit moment zeer dure maïs en sojabonen. Maar dat zorgt ervoor dat ook deze prijzen de pan uitrijzen. Sinds augustus is een stijging zichtbaar van 40%. Maïs steeg met 120% en sojabonen met 70%. Rijst daarentegen kwam niet verder dan een stijging van gemiddeld 15%.
Voedselinflatie in bedwang houden
Die stabiele rijstprijzen zijn overigens goed nieuws. Het kan namelijk voorkomen dat de voedselinflatie een groter probleem wordt. De wereldwijde voedselprijzen stijgen al sinds 2014 en staan vandaag de dag op het hoogste niveau ooit. In Mexico zijn de tortilla's fors duurder, in Brazilië moet al meer betaald worden voor rundvlees en in de Verenigde Staten is vooral spek duur. Inmiddels hebben daarom onder meer de Verenigde Naties waarschuwingen uitgegeven over toenemende voedselonzekerheid. Daarbij halen ze de jaren 2008 en 2011 aan. In die jaren leidden prijspieken tot rellen in meer dan 30 landen in Afrika, Azië en de Verenigde Naties.
De hoge voedselprijzen hebben daarnaast nog een onzekerheid tot gevolg, zo beweren de instanties. Het kan namelijk zorgen voor wereldwijde honger, omdat de coronacrisis het inkomen van veel huishoudens wereldwijd heeft geschaad. Een 'voordeel' is wel dat in Azië, waar het aantal arme huishoudens vele malen groter is dan in de Westerse landen, de tarweconsumptie relatief laag is. Hier wordt juist veel rijst gegeten. Kortom: het feit dat de rijstprijzen stabiel blijven, is voor de Verenigde Naties een reden om nog niet helemaal in paniek te raken.
Geen rally in rijst verwacht
Volgens verschillende analisten is er ook weinig risico dat rijst in de huidige prijsrally terechtkomt. Waar maïs, soja en tarwe - vanwege slechte oogstomstandigheden in de belangrijkste groeiregio's - te maken hebben met een tekort, is er geen wereldwijd tekort aan rijst. Het weerfenomeen La Niña zorgde voor die slechte omstandigheden in Amerika, maar heeft in Azië juist voor veel regen gezorgd. Terwijl het weer slecht was voor maïs, soja en tarwe, profiteert rijst er dus volop van. En ruim 90% van alle rijst wordt in Azië geproduceerd en geconsumeerd.
India, 's werelds grootste leverancier van rijst, heeft de afgelopen jaren recordhoeveelheden geoogst en tegen lage prijzen verzonden. Zelfs als de verkoop in Vietnam en Thailand dalen, dan zullen de noteringen voor rijst niet al te veel stijgen, zo verwachten analisten. Daarbij is overigens niet de verwachting dat de export vanuit Thailand afneemt, want het land profiteert dit jaar naar verwachting van meer regen en dus een betere oogst dan afgelopen jaar.
Een van de weinige redenen waarom de prijs weleens zou kunnen stijgen, is een verrassend hoge vraag. Al zal de winst volgens analisten beperkt blijven door de grote voorraden die China heeft opgebouwd en het vermogen van India om te blijven produceren. De voorraad in China is inmiddels zo groot dat die de hele bevolking van 1,4 miljard mensen een jaar lang zou kunnen voeden. Kortom: een stijging van de rijstnotering is niet te verwachten en dus worden de angsten voor voedselinflatie ook nog enigszins in bedwang gehouden.
