Rabobank stelt vraagtekens bij het voorgenomen beleid van het kabinet om de btw op groenten en fruit te verlagen. 'Er is meer nodig om Nederland gezonder te laten eten. Daarnaast zitten er grote knelpunten in de uitvoering en is het nog maar de vraag of consumenten de gewenste gedragsverandering laten zien', zo stellen marktanalisten van Rabobank.
Het idee achter deze btw-verlaging is dat Nederlanders meer groenten en fruit eten. Dat is volgens Rabobank 'hard nodig', want het Voedingscentrum adviseert om dagelijks 250 gram groente en 200 gram fruit te eten. "Met een consumptie van ongeveer 130 gram groente en 113 gram fruit per dag haalt de gemiddelde Nederlander dit bij lange na niet. Mocht de overheid ervoor kiezen de omzetbelasting op groente en fruit verlagen naar 0%, dan hoeven Nederlandse consumenten gezamenlijk een kleine €500 miljoen minder uit te geven aan boodschappen", berekent Rabobank.
Uit meerdere onderzoek is gebleken dat groenten en fruit een gemiddelde prijselasticiteit kennen van zo'n 0,5 tot 0,6. Dat betekent dat de helft van de besparing van €500 miljoen gebruikt wordt om juist meer groenten en fruit te kopen. Dat komt neer op 15 gram groente en fruit per dag; dat zijn circa drie druiven extra. "Daarmee blijven we – zélfs theoretisch – ver verwijderd van wat het Voedingscentrum voorschrijft," aldus Rabobank.
Pijnboompitten
Er zitten ook aardig wat knelpunten in de uitvoering van de voorgestelde btw-verlaging. Zo is nog de vraag voor welke producten de verlaging moet gelden. Het Voedingscentrum telt voorgesneden groenten en fruit mee in de Schijf van Vijf, maar tellen de pijnboompitten die over de verse salade zijn gestrooid ook mee? En hoe zit het bijvoorbeeld met vleesvervangers die in een salade zitten. Tellen die mee in de btw-verlaging of worden die niet meegenomen?
Ook is de vraag hoe supermarkten en horeca met de btw-verlaging omgaan. "Gaat een hamburgerketen bij de plakjes tomaat en komkommer apart in rekening brengen om een halve cent omzetbelasting te besparen? Betalen we straks €2,56 voor anderhalve kilo Elstar appelen of blijft het €2,79, maar wordt het een zak van 1,64 kilo? Of steekt de retailer de marge in zijn zak?" Allerlei vragen die opgeworpen worden door de bank. Tenslotte is het ook de vraag of de consument het geld dat hij overhoudt, gaat besteden aan gezonde producten, of dat dit wordt gebruikt om ongezonde producten te kopen, of om de hoge gasrekening te betalen.
Uniform tarief
Rabobank vraagt zich af of deze btw-verlaging de meest effectieve manier is om Nederlanders gezonder te laten eten. Vanuit een fiscaal oogpunt wil de overheid een uniform tarief, met zo min mogelijk uitzonderingen. Dat zorgt voor de minste verstoringen en administratieve rompslomp. Voorlopig is het laatste woord er nog niet over gesproken. Het is in Nederland ook nog niet mogelijk een btw-tarief van 0% te hanteren. Huidige Europese regelgeving stelt dat een minimaal btw-percentage van 5% moet worden toegepast. Al wil de Europese Unie dit het liefste naar 0% brengen. Nederland is dus ook afhankelijk van wat Brussel besluit.
