Na een periode van stevige pieken en dalen blijft de gasprijs rond de €200 staan. De EU is hard op weg om onafhankelijk te worden van Russisch gas. Daarvoor zijn al grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet, zo waarschuwde de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen vandaag (woensdag 14 september) in de State of the Union.
Eind augustus steeg de gasprijs nog naar ongekende hoogtes. De gasnotering op de TTF liep daarbij op tot €339,20 per MWh. Deze maand is de weg naar beneden weer gevonden. De markt is iets tot rust gekomen en de grootste prijsschokken lijken voorlopig achter de rug. Deze week is de gasprijs voor het eerst in een maand weer onder de €200 gedoken. Het laagste punt lag op maandag 12 september toen de TTF op €190,59 sloot. Tijdens het schrijven van dit artikel heeft de gasprijs overigens alweer een sprong omhoog gemaakt en staat op €214 per MWh.
Analisten schrijven de daling van de gasprijs voor een belangrijk deel toe aan de voortvarendheid waarmee de Europese lidstaten onafhankelijk proberen te worden van het gas uit Rusland. Ook reageert de markt positief op de vulgraad van de Europese gasopslagen. Gemiddeld zijn de gasopslagen in de Europese Unie voor 84% gevuld. Dat is net iets meer dan het vijfjaarlijkse gemiddelde. In de laatste tussenstand zijn de Nederlandse opslagen voor 82% gevuld.
Verdere daling in het verschiet
De Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs verwacht dat de Europese gasprijs in het eerste kwartaal van 2023 nog verder zou kunnen zakken tot €100 per MWh. Dat is een halvering ten opzichte van de huidige prijs. Een dergelijke forse prijsdaling is onder andere mogelijk door de maatregelen die de Europese Commissie neemt om minder afhankelijk te worden van Russisch gas. Om de prijs daadwerkelijk te laten dalen tot €100 per MWh, moet er volgens de bank wel sprake zijn van een zachte winter in de EU.
Onzekerheid over de Russische gastoevoer blijft boven de markt hangen. Zo is Nord Stream 1 nog steeds niet operationeel. Sinds 31 augustus claimt Gazprom reparaties aan de pijplijn uit te voeren. Eerder werd gesteld dat de herstelwerkzaamheden slechts drie dagen zouden duren, inmiddels is de gastoevoer al twee weken verstoord. Gezien de prijsbeweging op de TTF lijkt de markt minder gevoelig te worden voor de problemen met de aanvoer van gas uit Rusland.
Ingrijpen in de markt
Ursula von der Leyen uitte vandaag in haar State of the Union toespraak forse kritiek op Rusland. "Rusland blijft onze energiemarkt actief manipuleren. Men fakkelt het gas nog liever af dan het te leveren. Deze markt werkt niet meer.'' De Europese Commissie heeft een bedrag van €140 miljard beschikbaar gesteld om de grootste klappen van de energiecrisis voor consumenten en bedrijven op te vangen. Daarnaast wil de Commissie de winsten van bedrijven die veel verdienen aan de energiecrisis afromen. Ook wil de EU actief ingrijpen op de energiemarkt. Er zijn onder meer gesprekken gaande over prijsplafonds.
Een maximering van de gasprijs stuit op felle weerstand. Poetin liet zich eerder al ontvallen dat als de EU een maximale prijs voor gas uit Rusland invoert, hij helemaal niet meer levert. Ook de Noorse premier Jonas Gahr Støre -de belangrijkste gasleverancier van gas aan de EU- liet weten geen voorstander te zijn van een maximale prijs. Het onderliggende probleem, een gebrek aan gas op de Europese markt, wordt daarmee niet opgelost. Binnen de EU heeft ook de Duitse bondskanselier Olaf Scholz zich uitgesprokken tegen een maximum gasprijs. De EU heeft volgens Scholz geen juridische middelen om een lagere prijs af te dwingen bij buitenlandse leveranciers. Het risico bestaat dat gasleveranciers de EU links laten liggen als ze in andere regio's meer voor het gas kunnen krijgen. Zelfs een prijslimiet op gas uit Rusland kan direct problemen opleveren voor landen in Midden- en Oost-Europa die nu nog gas uit Rusland ontvangen.
