De productievolumes voor levensmiddelen daalden vorig jaar en nemen dit jaar verder af, vooral voor vleesverwerkers, drankenindustrie en broodfabrikanten. Die verwachting spreekt ABN Amro uit in haar jongste sectorprognose. De bank verwacht dit jaar een krimp van het productievolume van de totale levensmiddelenindustrie van 1%.
De krimp zal volgens de prognose het hoogst zijn bij de vleesverwerkende industrie, die kampt met zowel een lagere vraag als een lager aanbod. Volgens de bank zullen zuivelverwerkers door een hogere melkaanvoer dit jaar een stijging noteren, maar blijft die beperkt vanwege stikstofmaatregelen en uitkoopplannen. Voor groenteverwerkers wordt het aanbod steeds volatieler, stelt de bank.
Consumenten kopen minder
Consumenten letten door de lagere koopkracht niet alleen op prijs, maar kopen ook minder, zo blijkt uit onderzoek van de bank. In het eerste kwartaal van dit jaar lagen de supermarktverkopen 2% lager dan in het eerste kwartaal van pre-coronajaar 2019. Consumenten geven in het onderzoek van ABN Amro aan minder snacks, drank, vlees en vis te kopen. Zowel vlees als vis zijn relatief dure producten, die bovendien ook nog eens sterk in prijs zijn gestegen. De gemiddelde prijs van voedingsmiddelen lag in april 15,6% hoger dan april vorig jaar.
De vraag naar voedingsmiddelen neemt door de flink gestegen prijzen van supermarktproducten dus af. Tegelijkertijd staat druk op het aanbod doordat grondstoffen schaarser worden. Minder vraag en schaarser aanbod zorgde voor een lichte afzetdaling voor levensmiddelenfabrikanten vorig jaar, aldus de bank.
Supermarktprijzen blijven hoog
De supermarktprijzen blijven volgens de bank dit en komend jaar nog hoog. Dit komt ten eerste doordat veel agrarische grondstoffen - hoewel ze in prijs gedaald zijn sinds het hoogtepunt vorig jaar - nog relatief duur zijn. Ook sijpelen prijsveranderingen met vertraging van ongeveer zes tot negen maanden in de keten door, doordat contracten tussen grondstoffenleveranciers en producenten en tussen producenten en supermarkten meestal voor langere tijd worden vastgelegd. "Wel is het zo dat deze contractperioden steeds korter worden, vanwege de enorme volatiliteit op de markten", aldus de sectorprognose.
Verder zijn er ook kosten die niet afnemen of juist harder stijgen. De prijs van verpakkingsmiddelen, zoals papier, glas en plastic, zijn nog hoog en nemen de arbeids- en rentekosten toe. Volgens werkgeversvereniging AWVN stijgen de contractlonen voor de voedingsmiddelenindustrie dit jaar met 7,4%. Arbeidskosten maken 15% tot 20% uit van de kostprijs en verpakkingskosten zo'n 10%. ABN Amro verwacht dat de beleidsrente eind dit jaar uitkomt op 3,5%. Tot slot worden voedselproducenten geconfronteerd met nieuwe wet- en regelgeving die ondernemers verplicht systemen of processen aan te passen.
Export stagneert
Niet alleen de afzet in Nederland neemt af, ook de exportwaarde (circa €80 miljard) was in 2022 gecorrigeerd voor inflatie lager dan het jaar daarvoor. De uitvoer van groente, fruit en vlees naar onder meer Duitsland stagneerde. De oorzaken zijn volgens de bank divers. Van groente en fruit werd minder geproduceerd in Nederlandse kassen. Voor vlees lag zowel de productie als de vraag lager. De bank haalt aan dat Duitsers in 2022 7,5% minder vlees aten, een onverwacht sterke daling. "De onvoorspelbare consument zorgt voor onzekerheid bij handelaren, exporteurs en producenten van voedingsmiddelen. Deze ondernemers zijn dan ook negatief over het economisch klimaat", aldus de sectorprognose.
Uitgaven in horeca stijgen nog
Waar de verkoopvolumes in de supermarkten daalden, steeg de afzet aan de leveranciers die vooral aan de horeca leveren. De volumes bij restaurants en fastfoodbedrijven stegen in 2022 explosief en ook in de eerste maanden van dit jaar stijgen de uitgaven. "Consumenten blijven graag hun geld uitgeven aan een fastfood- of restaurantbezoek, maar letten in de supermarkt extra op de kleintjes", concludeert de bank. In 2022 zorgde de toename van horecabezoeken ook voor een flink hogere drankverkoop. Drankfabrikanten produceerden in 2022 maar liefst 15% meer dan in 2021.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
