De Europese Unie en Nieuw-Zeeland hebben vorige week hun handtekening gezet onder een vrijhandelsverdrag. Daarin wordt beloofd de importheffingen op veel producten, waaronder voedsel te verlagen of af te schaffen. Het verdrag moet ervoor zorgen dat de handel tussen de EU en Nieuw-Zeeland met 30% groeit.
De onderhandelingen waren vorig jaar al afgerond en nu is er definitief ook een handtekening gezet. Naar verwachting treedt de overeenkomst in de eerste helft van 2024 in werking.
Een van de winnaars van het akkoord is de Nieuw-Zeelandse zuivelindustrie. Die mag in de toekomst meer naar Europa exporteren. Nieuw-Zeeland zou circa 60% van de EU-boterimport kunnen dekken. Momenteel maakt Nieuw-Zeelandse boter 14% van de markt uit. Kaas 0,5%, maar dat aandeel kan stijgen naar 14% door het akkoord.
Voor de Nederlandse zuivelindustrie neemt de concurrentie vanuit Nieuw-Zeeland dus toe. En daar zijn vertegenwoordigers van de industrie niet zo blij mee. Zij zien dat de nadelen van meer druk op de Europese zuivelmarkten door de heffingsvrije import van zuivel niet opwegen tegen de nadelen.
Heffingsvrij importeren
De Europese zuivelorganisatie EDA noemt het een zeer voordelige deal voor Nieuw-Zeeland en zegt dat de deal voor belangrijke sectoren zoals zuivel, schapen- en rundvlees pijn zal doen. En daarom is het handhaven van een tariefcontingent belangrijk volgens de organisatie, zodat Nieuw-Zeeland niet verder kan profiteren.
In totaal mag 38.000 ton Nieuw-Zeelands schapenvlees, 10.000 ton rundvlees, 15.00 ton boter en 25.000 ton kaas heffingsvrij de Europese markt betreden. Dat is in het geval van rundvlees maar 0,15% van de totale EU-consumptie en voor boter en kaas 0,71% en 0,27%.
Waar Europese partijen de deal als winst zien voor Nieuw-Zeeland denken ze bij het Nieuw-Zeelandse zuivelcoöperatie Fonterra dat niet het onderste uit de kan is gehaald. De deal geeft bepaalde producten beperkte toegang, maar al met al blijven de kansen voor Nieuw-Zeelandse producten zoals boter, kaas, melkpoeder en eiwitten beperkt in vergelijking met de grootte van de Europese markt'', aldus Simon Tucker van Fonterra tegen Food Ingredients First.
Wijn en spijs
Aan de exportkant profiteren Europese bedrijven van de opheffing van tarieven op varkensvlees, (mousserende) wijn, chocolade, suikergoed en koekjes, om maar een paar voorbeelden te noemen. Ook worden de geografisch beschermde namen van specifieke producten in de deal meegenomen en is er de mogelijkheid om die lijst uit te breiden.
Bedrijven die nu al langer dan vijf jaar Parmezaan en Gruyère produceren in het land mogen dat onder die naam blijven doen. De mogelijkheid om de term 'feta' te gebruiken vervalt na 2031. Er zijn zorgen dat dit op termijn ook gaat gelden voor andere wat algemene namen voor kazen. Andere kazen zoals Gouda, Edammer, asiago, comté en queso manchego behouden hun beschermde naam.
Hierdoor hebben makers van zo'n 163 Europese voedselproducten niet te maken met illegale namaak. Ook wordt het verboden om de term 'soort', 'type' of 'in de stijl van' op producten te zetten. Evenals het gebruik van vlaggen om een vals land van oorsprong te suggereren. Zo mag er met het sluiten van de deal geen 'Gouda-style cheese' worden verkocht met daarop een Nederlandse vlag.
Resultaten
Als gevolg van het akkoord zou de totale exportopbrengsten van Nieuw-Zeeland naar de EU jaarlijks met ongeveer €1 miljard kunnen stijgen tot 2035.
Het akkoord is er na vier jaar onderhandelen en omvat ook toezeggingen over de klimaatdoelen van Parijs. De EU denkt dat het akkoord duurzame groei bevordert. De Europese Unie is de op twee na belangrijkste handelspartner van Nieuw-Zeeland en de wederzijdse handel had vorig jaar een waarde van ruim €9 miljard. Door de deal kunnen investeringen vanuit de EU in Nieuw-Zeeland met 80% toenemen, denkt de Europese Commissie.
Australië wil ook
Ondertussen bevinden de onderhandelingen tussen de Europese Unie en Australië over een soortgelijke handelsdeal zich in de afrondende fase, maar met name op het gebied van voedsel en landbouw zijn er nog wat obstakels te overwinnen.
Zo lijkt de EU jaarlijks een heffingsvrije import van 24.000 ton te willen toestaan, maar dat is minder dan de Australische minister van Handel, Don Farrell wil. Wat de situatie complexer maakt is het handelsakkoord dat het Verenigd Koninkrijk sloot met Australië en wat in mei in werking trad. In die deal zijn er de komende tien jaar geen quota's en tarieven op Australisch vlees.
Ierse en Franse boeren die bang zijn om marktaandeel te verliezen in het Verenigd Koninkrijk willen geen vergelijkbare deal voor de Europese Unie. Ook is er nog een conflict over de geografisch beschermde namen. Australische producenten zouden graag een naam als prosecco, Parmezaan of mozzarella blijven gebruiken. Met Nieuw-Zeeland was de EU in staat op tot een compromis te komen, wellicht is dat met het grootste land van Oceanië ook mogelijk.
