'Het verhaal achter eten is belangrijker dan de smaak'

Wat is jouw relatie met eten?
"Ik ben opgegroeid op de boerderij waar we het privilege hebben om al het eten wat we willen zelf te kunnen verbouwen. Ik heb daarom altijd al een nauwe connectie gehad met duurzaam eten, met de oorsprong van eten, hoe het geproduceerd wordt, welke waarden erachter schuilgaan en de dilemma's die een voedselproducent tegen komt. Voor mij is het verhaal achter het eten daarom vaak belangrijker dan de smaak. Op het moment dat je gaat praten over duurzaam eten en gezonde keuzes kom je al snel lokaal uit, wat het dan inhoudt is voor iedereen anders. Dat is iets wat ik erg tof vind."

Je woont in Italië, heeft dat land je kijk op eten veranderd?
"Ja absoluut. Jarenlang dacht ik dat ik in Nederland vrij duurzaam at. Ik at lokaal en seizoensgebonden, maar toen ik eenmaal naar Italië verhuisde bleek dat allemaal mee te vallen. Op het moment dat ik hier kwam werd ik gedwongen om echt volgens het seizoen te eten Ik kwam erachter dat ik niet hele jaar door sinaasappelen kan eten en ik word gedwongen om in deze periode verse tomaten te conserveren zodat ik er in de winter ook van kan genieten. Hier heb ik geleerd hoe te eten volgens het seizoen er eigenlijk uitziet. Daarnaast heb ik geleerd dat de eetcultuur voor Italianen een grote rol heeft in hun leven. Daar zit een bepaalde passie in, de trots van bepaalde dorpen of regio's zit hem vaak in de lokale keuken. Ik vind het prachtig om te zien dat daar een cultuur uit voorkomt die de biodiversiteit waarborgt. In dit dorpje hebben we dit product en daar moeten we mee koken. De rijkheid van voedsel vind ik echt fantastisch en daarmee werd ik in Nederland niet echt geconfronteerd."  

Sinds kort ben je lid van de Raad van Bestuur van Slow Food International, wat betekent dit voor jou?
"Ik ben ooit begonnen bij de jeugdbeweging waar het draaide om hoe we met creativiteit enorme voedselvraagstukken konden aankaarten. Nu kan ik dat doen op een groter podium. Ik ben geboren twintig jaar nadat de Club van Rome het rapport de 'Grenzen aan de Groei' uitbracht. Al vijftig jaar weten we dat er dingen moeten veranderen. Men is gewoonweg niet ambitieus genoeg. Binnen Slow Food heb ik nu de mogelijkheid om richting te geven aan de voedseltransitie. We spreken hier over een organisatie die actief is in meer dan 160 landen, met miljoenen vrijwilligers die allemaal op hun eigen manier de wereld willen verbeteren. Dat doen ze op een manier die goed bij hen past. De een zal tuinen aanleggen om lokale biodiversiteit te herstellen, de ander zal evenementen organiseren en mensen onderwijzen over voedselverspilling, dat is heel erg tof. Dit alles op een manier dat iedereen ervan profiteert, zowel consument en producent."

Is eten volgens de principes van Slow Food voor iedereen bereikbaar?
"Slow Food draait om eten dat op een goede manier geproduceerd is. Dat wil zeggen smaakvol en zonder negatieve impact op het klimaat en op het ecosysteem. Het eten moet eerlijk geprijst zijn zodat de producent er een goede prijs voor krijgt, maar dat het betaalbaar is voor iedere consument. Dat is niet persé lokaal, want koffie kan ook slow zijn."

"Belangrijk is dat je weet waar het vandaan komt, welke producent of welke productiemethode erachter zit en wat de impact daarvan is op een lokaal niveau. Ik denk dat Slow Food voor iedereen toegankelijk is, maar dat de structuren die we in Nederland hebben ingericht om voedsel te verkrijgen, draaien om een aantal hele grote spelers. Die hebben veel macht en bepalen wat er op het Nederlandse bord terecht komt. Dat kan beter en lokaler eten soms lastig maken."

"De supermarkt is overal, een boerenmarkt is wat dat betreft minder bereikbaar en is er bovendien niet iedere dag, maar ze bestaan wel degelijk en ze zijn een uitstekende plek om lokale producten te kopen. Dit is een belangrijke stap die iedereen kan zetten."

Is een bewuste voedselketen haalbaar in Nederland?
"De laatste vijftien jaar is voedsel veel belangrijker geworden voor mensen. Zo is de impact van het dieet op de gezondheid duidelijker geworden. Het is normaler geworden om naar een diëtist te gaan en het Voedingscentrum, dat voorheen vrij basale regels opstelde om Nederlandse consumenten te informeren, is steeds meer gaan informeren over de link tussen dieet en duurzaamheid. Ik denk dat eten de verbindende factor is die onze maatschappij mist."

"De Nederlandse samenleving is vrij individualistisch, eten is echter iets wat mensen samenbrengt en dat is heel erg belangrijk. Ten tijde van de lockdown is dat weer een beetje teruggekomen en is men gaan nadenken over wat eten voor hen betekent en hoe ze daar plezier uit kunnen halen. De pandemie heeft ons gekalmeerd en ons op bepaalde vlakken teruggebracht naar de basis, daarin zie ik dat eten belangrijker wordt voor de consument."

"Maar de producent bevindt zich nog altijd in een achtergestelde positie. Dat zie je ook in de boerenprotesten. In Nederland beheren boeren relatief veel areaal en omdat ze een groot systeem vertegenwoordigen, lijken ze jarenlang niet eerlijk toegesproken door de overheid. Pas sinds een aantal jaar gaat het publieke debat over de manier waarop landbouw wordt bedreven en komt daar ook echt verandering in. Ons landbouwsysteem loopt tegen de grenzen aan en pas sinds een aantal jaar is de coalitie daar eerlijk over en komt er verandering in."

"Boeren zijn niet te beroerd om te veranderen, maar op het moment dat toeleveranciers, de overheid en de banken hen zand in de ogen strooien en zeggen dat het alsmaar groter en groter moet, is de kans dat dat gebeurt klein. Al in de jaren '70 werd duidelijk dat de transitie naar een nieuw systeem noodzakelijk was, toen was er nog tijd over. Die is er nu niet meer."

Zie je jezelf ooit weer fulltime op een boerderij werken?
"Als ik m'n werk heb gedaan en een bijdrage heb kunnen leveren aan de voedseltransitie op deze planeet dan zie ik mezelf absoluut op een boerderij werken. Ik vind het platteland fantastisch en als ik op onze boerderij ben dan voel ik me ook echt thuis. Maar ik voel de urgentie om de voedselvraagstukken op een ander niveau aan te pakken. We zijn bezig om het bedrijf om te vormen naar regeneratieve landbouw, maar willen ook de sociale aspecten van de landbouw te combineren met de natuur. Maar nu heb ik het over één boerderij die de stap heeft gezet, via Slow Food heb ik de mogelijkheid om duizenden boeren te motiveren om stappen te zetten in die transitie. Dat is iets waar ik op dit moment naar toe wil werken."