Krap aanbod stuwt zonnebloemolie fors hoger

De sojamarkt blijft grillig. Soja steeg deze week op de CBoT naar $10.29½ per bushel, in de buurt van het hoogste punt in drie weken. Spelers op de markt rekenen op een iets lagere opbrengst van het gewas in de VS en hopen op Chinese aankopen. De geplande ontmoeting tussen de Amerikaanse president Trump en de Chinese president Xi later deze maand wordt door de markt met spanning gevolgd. Sojabonen zijn daar een belangrijk gespreksonderwerp.

Dat China nu een exportheffingen in heeft gesteld voor zeldzame aardmetalen wordt door analisten als teken gezien dat China zich niet zomaar alles wat Trump in gedachten heeft laat welgevallen. Daar komt nog bij dat zelfs als China na de top eind deze maand serieuze volumes soja in de VS gaat kopen, het voor het aanbod tijdens de oogst eigenlijk al te laat komt. De combines rijden immers volop in de VS. In Brazilië wordt ondertussen vaart gemaakt met het zaaien van soja voor de nieuwe oogst. Het is weinig voorgekomen dat er zo vroeg al zoveel soja is gezaaid. Daarmee komt de nieuwe oogst van soja in Brazilië waarschijnlijk ook eerder beschikbaar dan gebruikelijk.

Ondertussen houdt de handel ook rekening met een mogelijk nieuw landbouwsteunpakket van de Amerikaanse overheid ter waarde van $15 miljard. Amerikaanse boeren blijven hun net geoogste soja vooralsnog vasthouden, in afwachting van meer duidelijkheid. Grote hoeveelheden die boven de markt blijven hangen leggen min of meer een plafond in de sojamarkt.

Palmolie in de lift door biodiesel
Palmolie zit behoorlijk in de lift. Dat heeft in belangrijke mate met beleid van Indonesië te maken. De Indonesische regering wil in 2026 de verplichte bijmenging van palmolie in biodiesel verhogen van 40% (B40) naar 50% (B50). Dat heeft nogal grote gevolgen voor de vraag naar palmolie. Ook werkt het land aan een 10% bio-ethanolmengsel in benzine. Daar zou de suikermarkt zijdelings nog wat van mee kunnen krijgen.

Toch is het niet alleen bullish nieuws voor palmolie. Cijfers uit Maleisië temperden het enthousiasme. De voorraad palmolie steeg in september met 7,2% naar 2,36 miljoen ton, het hoogste niveau in bijna twee jaar. De export trok weliswaar aan, maar de zwakkere vraag uit India en dalende olieprijzen drukten de stemming. Toch staat palmolie op koers voor een tweede opeenvolgende week winst.

Koolzaad onder druk door ruime beschikbaarheid
Koolzaad zat vorige week een beetje in de hoek waar de klappen vielen. Deze week liet koolzaad op de Matif echter een behoorlijk herstel zien. Op de Canadese beurs daalde koolzaad naar het laagste niveau in zes maanden. De grotere aanvoer uit de oogst en de hogere verwerkingscapaciteit zorgen voor ruimere beschikbaarheid. Het handelsconflict tussen China en Canada speelt ook een rol bij de matige stemming in koolzaad op de Canadese markt. Nadat Canada in maart een heffing instelde op elektrische auto's uit China om de eigen producenten te beschermen kondigde China een onderzoek naar dumpingpraktijken van koolzaad uit Canada op de Chinese markt aan. Daar waren spelers op de markt alweer bijna vergeten tot dat China vorige week ineens weer begon over heffingen op Canadees koolzaad.

Ook in Oekraïne was er het een en ander te doen om de heffingen op koolzaad. Eindelijk is er duidelijkheid over de exportheffing die Oekraïense exporteurs over koolzaad en koolzaadderivaten moeten betalen. Het land heeft de benodigde documentatie voor een heffingsvrije export goedgekeurd, na een maandenlange stilstand door onduidelijkheid rond een 10% exportheffing. In september was de export nog bijna 60% lager. De oogst van 2025 is inmiddels afgerond op 3,3 miljoen ton, waarvan het merendeel bestemd is voor export.

Krapte stuwt prijs zonnebloemolie
De zonnebloemolie is een beetje de vreemde eend in het plantaardige oliecomplex. De termijnmarkt steeg naar $1.411 per ton, het hoogste niveau in bijna drie jaar. De krappe beschikbaarheid, mede veroorzaakt door hogere Russische exportheffingen en tegenvallende oogsten in Oekraïne en Europa, dwingt kopers om feller te concurreren voor beperkte volumes.

Ook structurele voorraadcijfers zijn krap: de USDA meldde dat de Amerikaanse zonnebloemvoorraden begin september 63% lager lagen dan een jaar geleden. Dit versterkt de schaarsteperceptie. Voor nieuwe oogstcontracten in 2026 liggen de prijzen stabiel, maar door oliepremies voor hogere oliepercentages kunnen telers rekenen op aantrekkelijke meeropbrengsten.