De handelsdeal tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie kan op een stortvloed aan negatieve reacties rekenen, maar vanuit de Ierse zuivelsector wordt overwegend positief gereageerd. De schade had wanneer er geen deal was gesloten erger kunnen zijn dan de heffing van 15% die nu in eerste instantie is opgelegd.
De Verenigde Staten is geen grote afzetmarkt voor Europese zuivelproducten, maar specifiek voor boter ligt de situatie genuanceerder. Er wordt namelijk een aanzienlijk deel Ierse boter naar de andere kant van de Atlantische oceaan verscheept. Van de in 2024 geëxporteerde 246.000 ton ging bijna een kwart (65.000 ton) naar de VS. Hiervan werd 55.000 ton door Ierland ingevuld. Het komt erop neer dat zo'n 20% van de Ierse productie naar de VS gaat en daarmee dus een substantiële afzetmarkt is. Met name het merk Kerrygold is geliefd bij Amerikaanse consumenten.
Van de totale boterproductie in Europa wordt maar iets meer dan 10% buiten de EU verhandeld. Per saldo is het exportbelang op de Amerikaanse markt dus tamelijk beperkt. Niettemin kunnen de tarieven wel het sentiment in de Europese markt beïnvloeden. Stel dat de VS fors minder Ierse boter gaat importeren, dan moeten die volumes elders worden 'gedumpt' en ontstaat er in Europa vermoedelijk een verdringingsmarkt.
Gunstiger dan de huidige situatie
Dit scenario is echter niet aannemelijk. De Ierse landbouwminister Martin Heydon laat namelijk weten content te zijn met de deal, specifiek voor de boterexport. Het afgesproken tarief van maximaal 15% is volgens hem gunstiger dan de huidige situatie, zo rekent hij voor. Sinds april heeft de Ierse boterexport volgens hem te maken met een additioneel tarief van 10% bovenop de bestaande heffing van 16%. Zonder een handelsdeal waren de tarieven vermoedelijk opgelopen tot 30%.
De landbouwminister is bovendien hoopvol dat Ierse boter mogelijk helemaal wordt vrijgesteld van tarieven. Hij verwijst naar het nultarief waar bepaalde producten mogelijk onder worden geschaard. Of dit ook voor Europese boter (of zuivel in het algemeen) gaat gelden, is nog onduidelijk. De deal is gesloten op hoofdlijnen, de details moeten de komende maanden worden uitonderhandeld.
Tijdens de eerste ambtstermijn van president Trump voerde hij al tarieven in op Europese goederen, waaronder zuivel. Toen dreigde hij ook met tarieven op Nederlandse Gouda en Edammer, maar later werden deze producten toch vrijgesteld. De precieze reden hiervan is niet duidelijk.
