De prijzen van zonnebloemolie stabiliseren. Prognoses voor het marktjaar 2024/25 wijzen op een lagere productie, handel en consumptie van zonnebloemolie. Tegelijkertijd blijven lagere sojaolieprijzen druk uitoefenen op de markt voor plantaardige oliën.
Op 27 januari sloot zonnebloemolie op $1.271 per ton, gelijk aan een maand eerder (26 december). Hoewel dit een daling is ten opzichte van de piek van $1.350,4 per ton op 11 november, liggen de prijzen nog altijd 50,4% hoger dan een jaar geleden.
Volgens gegevens van de Europese Commissie (22 januari) zijn de prijzen voor Oekraïense zonnebloemolie met 5% gestegen ten opzichte van vorige maand, naar $1.090 per ton, wat een toename van 42% betekent vergeleken met een jaar eerder. De prijs van zonnebloemolie ligt lager dan die van koolzaadolie ($1.124 per ton), is gelijk aan die van palmolie en hoger dan de sojaolieprijs ($1.015 per ton).
De consumptie van zonnebloemolie wordt beïnvloed door prijzen en beschikbaarheid van andere plantaardige oliën. Zowel de vraag naar als de prijzen van zonnebloem-, koolzaad- en palmolie staan onder druk door lagere prijzen van sojaolie. Tegelijkertijd biedt de afnemende vraag naar palmolie in India kansen voor alternatieven zoals zonnebloemolie.
Energiebeleid van Trump
Het door Trump gewijzigde Amerikaanse beleid met betrekking tot groene energiebronnen kan invloed uitoefenen op de markt van biobrandstoffen, en daarmee ook op die voor plantaardige oliën. Sojaolie wordt in de VS het vaakst gebruikt voor biodiesel. Vanwege de concurrentie van zonnebloemolie met andere plantaardige oliën, kan de door de regering-Trump gevaren koers ook voor deze oliesoort gevolgen hebben. Een door de president ondertekend decreet ondersteunt binnenlandse energiebronnen. Tegelijkertijd worden maatregelen geschrapt die invloed kunnen hebben op de verplichting een bepaalde hoeveelheid biobrandstof bij te mengen. Ook is een door Biden ingestelde korting op biobrandstofbelasting voorlopig on hold gezet.
Verwachte daling productie zonnebloemolie
Volgens het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) stijgt de wereldwijde productie van plantaardige oliën naar verwachting met 2,49% tot 227,18 miljoen ton. De productie van zonnebloemolie daalt echter van 22,1 miljoen ton in 2023/24 naar 20 miljoen ton in 2024/25. Deze daling wordt toegeschreven aan lagere productievolumes in Rusland, Oekraïne en de EU.
De wereldwijde export van zonnebloemolie krimpt naar verwachting met 17,6%, vooral door lagere exporten vanuit Oekraïne, Rusland, de EU en Argentinië. De import daalt wereldwijd naar verwachting met 21,38% , met name door afnemende volumes in de EU, India en Turkije.
Zonnebloemolie laat veer in Oekraïne en Rusland
In Oekraïne, de grootste exporteur van zonnebloemolie, zakt de productie in 2024/25 naar verwachting met 20% ineen tot 6,75 miljoen ton. Als gevolg hiervan neemt de export waarschijnlijk met 20,2% af tot 5 miljoen ton. Deze daling heeft grote impact op de landbouwsector, die zich ondanks de aanhoudende oorlog probeert te herstellen. Volgens de Oekraïense minister van Landbouw, Vitaly Koval, is de landbouwexport bijna terug op het niveau van vóór de oorlog. In 2024 was zonnebloemolie het belangrijkste landbouwexportproduct van Oekraïne, met een exportwaarde van $5,1 miljard, goed voor 21% van de totale landbouwexport.
In Rusland, de op één na grootste exporteur van zonnebloemolie, daalt de productie naar verwachting met 1,5% dalen tot 6,7 miljoen ton. De export neemt volgens de prognoses met 5,1% af tot 4,18 miljoen ton. Vanaf februari verhoogt de Russische overheid de exportheffing op zonnebloemolie met 10,7% naar 17.800 roebel per ton (ongeveer €173). De eerder ingevoerde exportheffing is al verlengd tot september 2026.
Europese Unie
De EU, een belangrijke producent en netto-importeur van zonnebloemolie, ziet naar verwachting haar productie in 2024/25 met 12% dalen tot 3,42 miljoen ton. Ook de import krimp volgens de raming met 26,64% tot 2,18 miljoen ton. De daling in zowel productie als import wijst op een afname in consumptie van zonnebloemolie. Dit sluit aan bij de prognoses van de Europese Commissie voor de middellange termijn, die een afname van 4,5% in de verwerking van zonnebloempitten verwacht tussen 2024 en 2035. Hoewel het gebruik van zonnebloemolie in voedingsmiddelen stabiel blijft, wordt een daling in het gebruik voor biobrandstof verwacht.
