De tarwemarkt heeft veel mogelijke scenario's te verwerken en dat zorgt voor uiteenlopende reacties. Maandag 21 maart is weer een plus zichtbaar, maar meer duiding over de omvang van de Oekraïense productie en export is vereist. De prijs van koolzaad breekt wederom records.
Terwijl Rusland voortploetert met hun oorlog in Oekraïne – waarbij burgers steeds vaker het doelwit zijn – hebben de grondstoffenmarkten afgelopen week gas terug genomen. Vrijdag 18 maart noteerde het meicontract voor tarwe op de Matif in Parijs €361,75 per ton en de CBoT in Chicago $389,48 per ton. Maandag 21 maart staat de tarwekoers zo'n €7,50 per ton hoger voor het mei-, september- en decembercontract.
Koolzaad blijft plussen
Uitzondering op de regel is koolzaad. Steeds beter wordt duidelijk dat het gemis van Oekraïense zonnebloemolie een enorm effect heeft. Voorraden raken snel uitgeput en nieuw product wordt niet aangevoerd. Dit leidt ertoe dat de koers van koolzaad op de Matif vrijdag 18 maart een prijs van €937,75 per ton bereikte. Dat is een nieuw record.
Maandag 21 maart heeft de koers er weer een schep bovenop gedaan. Het meicontract noteert maandagmiddag een plus van €35 tot 38,50 per ton (+4,10%). De Duitse organisatie UFOP voor de plantaardige oliesector heeft een rapport gepubliceerd over de gevolgen van het wegvallen van Oekraïne. Niet alleen is het land een grote leverancier van zonnebloemolie, het levert ook veel koolzaad aan de Europese Unie.
Koolzaadtekort
Van de 6 miljoen ton koolzaad die de Europese Unie importeert, is 45% afkomstig uit Oekraïne (2,7 miljoen ton). Door het gemis van Canada in de export was het land tot nu toe dit seizoen een nog belangrijkere leverancier. Het Noord-Amerikaanse land heeft slechts 500.000 ton raapzaad geleverd, ten opzichte van 2 miljoen ton in een normaal jaar. Australië is een andere grote leverancier, die 27% van het geïmporteerd volume voor zijn rekening neemt dit seizoen. In de Europese Unie is fors meer koolzaad gezaaid, maar dat is niet voldoende. Veel hangt daarom af van een goede koolzaadoogst in Canada.
De tarwemarkt is meer afwachtend en werkt verschillende scenario's uit. Het is niet de vraag of, maar hoeveel Oekraïense tarwe aankomend seizoen wordt gemist. De schattingen lopen uiteen van 10% tot 50%. Daarnaast is er de vraag of Russische tarwe op de wereldmarkt overal in voldoende mate beschikbaar is. Direct na de Russische invasie viel de export stil. Inmiddels wijzen Russische cijfers erop dat toch zo'n 2 miljoen ton tarwe is uitgevoerd sinds eind februari. In een aparte analyse gaan we in op de exportkansen en bedreigingen.
Droogte in Europa
In West- en Centraal-Europa is maart grotendeels droog en zonnig verlopen. Ook het restant van de maand wordt warm en droog. Met voldoende vochtreserves - na een kletsnatte winter - leverde dat niet direct problemen op, maar regen is inmiddels gewenst. Door de zachte omstandigheden van afgelopen winter hebben de granen zich goed ontwikkeld. De prognoses voor de opbrengst blijven daarmee goed. In hoeverre een groter areaal zomergranen in de Europese Unie gevolgen heeft voor de totale omvang is nog onduidelijk, omdat het zaaien in volle gang is. Vooral een gebrek aan zaaizaad is een knelpunten.
In de Verenigde Staten is het eveneens droog. Met name in het westen en zuidwesten. Een deel van de tarweteeltgebieden wordt deze week op regen getrakteerd, maar niet overal. Er is nog altijd sprake van weerfenomeen La Nina, wat voor droogte in Zuid-Amerika zorgt. In Australië valt de regen juist vrij gemakkelijk, wat gunstig is voor de uitzaai van het nieuwe seizoen. Daar wordt momenteel begonnen. Australische akkerbouwers zien een goede vraag naar granen en oliezaden (koolzaad) op de wereldmarkt.
Conclusies
De prijs van tarwe stijgt op de conclusies dat de productie van tarwe in Oekraïne dit jaar zeker lager uitpakt. Mogelijk fors lager. Bij koolzaad is de afhankelijkheid nog groter en de huidige voorraden nemen zienderogen af. Droogte wordt nu nog als bijzin genoemd maar dit onderwerp kan in april weleens de koppen (mede) gaan beheersen als het huidig weertype in Europa aanhoudt.
