Top van de sojaberg is bijna bereikt

China die ongekend grote volumes sojabonen importeerde uit de Verenigde Staten, een tegenvallende oogst in Brazilië, logistieke problemen in Argentinië en een aanhoudende vraag naar plantaardige oliën. Allemaal instrumenten die ervoor zorgen dat de prijs van soja is geëxplodeerd. In acht jaar tijd was het prijsniveau op de Amerikaanse termijnmarkt CBoT niet zo hoog. Vooral vanaf half april heeft de prijs van deze grondstof een grote vlucht genomen. Voor veel analisten het moment om daarom nu aan te sturen op een hoogtepunt.

Voergrondstof
Ondanks dat soja een omstreden product is – vooral uit Zuid-Amerika – is het oliehoudend zaad enorm veelzijdig. De olie wordt gewonnen voor onder andere humane consumptie en de bijproducten sojameel en het schroot worden als veevoer gebruikt. Vooral in China is zeer veel vraag naar sojaproducten als voergrondstof voor hun varkens. De varkenspopulatie heeft enorm te lijden gehad onder de Afrikaanse varkenspest. Het land tracht zijn veestapel weer op te bouwen, maar daar is veel voer voor nodig. Tegelijk viel de binnenlandse oogst afgelopen jaar tegen en heeft het land minder voerreserves dan het lief is.

Tijdens de handelsoorlog tussen China en Verenigde Staten deed het Aziatische land zijn inkopen hoofdzakelijk in Brazilië, dat zo van zijn grote oogst afkwam. Dit seizoen ligt dat anders. Door droogte is de oogst er veel kleiner uitgevallen waardoor minder product beschikbaar is. De Chinezen hebben dit opgelost door alles wat los en vast zit op te kopen in de Verenigde Staten. Ook voor het komend seizoen worden al de nodige verladingen geboekt. Dit heeft de sojamarkt gesterkt.

Meer tarwe, meer soja
Veevoeders zijn divers en de koersen van maïs en tarwe zijn eveneens van groot belang. Omdat maïs eveneens erg duur is wordt meer tarwe gebruikt als veevoer. Dit product bevat meer eiwit dan maïs waardoor weer minder soja vereist is. Dit effect begint nu in de markt door te druppelen. Dat is vooral zichtbaar in de prijsvorming van sojameel.

Plantaardige oliën hebben eveneens dit seizoen te maken met een relatief hoog prijsniveau. Zo trekt soja bijvoorbeeld het prijsniveau van koolzaad omhoog. De productie van palmolie stijgt dit seizoen in bijvoorbeeld Indonesië, waardoor deze markt wat gas terugneemt qua verwachtingen op de korte termijn. In de markt is dat effect niet direct zichtbaar. India en China, de twee grootste kopers, blijven palm- en soja-olie kopen. Ook de vrees dat er problemen ontstaan met de levering van zonnebloemolie uit Rusland en Oekraïne zorgt voor een onzekere factor.

Het koopgedrag van bovenstaande landen heeft ervoor gezorgd dat wereldvoorraden in tien maanden tijd niet zo klein waren. Deze situatie wordt in een belangrijke mate gevoed door de markt voor biobrandstoffen. Met het aantreden van de Amerikaanse president Joe Biden wordt duidelijk ingezet op een strategie met groene energie. Komen zijn plannen uit, dan is er niet eens voldoende grondstof om alle geplande fabrieken draaiende te houden. En dat in een markt waar de veevoerindustrie ook om grondstof schreeuwt. In meer landen wereldwijd wordt meer olie gebruikt voor biobrandstof. In Europa wordt het gebruik van palm- en soja-olie voor biobrandstof uitgefaseerd. Koolzaadolie moet het stokje oppakken maar de beschikbaarheid van dit product is zeer klein. Ook dat is duidelijk in de prijsvorming merkbaar.

De situatie in de grondstoffenmarkt verandert niet op korte termijn. De behoefte is groot en dat blijft zo. Zeker in tijden van een pandemie. Daarbij komt dat voorraden grotendeels zijn uitgeput en weer moeten worden aangevuld. Kijken we puur naar de plantaardige oliën dan is een zeer speculatief karakter zichtbaar. Met een op handen zijnde super cycle duiken speculanten op de grondstoffenmarkt. Daarom dat analisten steeds voorzichtiger worden met grondstoffen als soja (olie) en kijken naar de top van de sojaberg.