De consumentenprijsindex van brood komt over de eerste maand van het jaar iets lager uit dan in de twee maanden daarvoor. Zo blijkt uit nieuwe cijfers van Agrimatie, onderdeel van Wageningen University & Research. Ten opzichte van januari 2020 is overigens geen verschil zichtbaar. Hoe kan het dat die prijs stabiel blijft, terwijl de tarwemarkt behoorlijk volatiel is? De grote hoeveelheid contracten in de industrie.
In januari 2021 komt de consumentenprijsindex van brood uit op 104 punten. Dat is iets lager dan in de twee maanden daarvoor, maar wel zo goed als gelijk aan het niveau van januari vorig jaar. Toen kwam de index uit op 105 punten. Dat de prijs vrij stabiel is, komt door het via contracten afdekken van de grondstofvoorziening en bijbehorende prijsrisico's. "Daardoor zijn de prijzen weinig afhankelijk van de actuele ontwikkelingen op de wereldtarwemarkt", zo schrijven de onderzoekers. "Ook hebben industriële bakkerijen vaak langlopende relaties met supermarkten."
Veel vraag, steeds minder voorraad
Wereldwijd werd seizoen 2020 gekenmerkt door goede graanopbrengsten. Dat was nodig ook, want de vraag naar tarwe neemt flink toe (vooral vanuit China). Daartegenover staat een lagere voorraad. Het Amerikaanse landbouwministerie gaat uit van een 3% lagere oogst. Daarnaast bevinden de tarwevoorraden zich momenteel al op het laagste niveau in zeker veertig jaar. Het leidt tot hogere prijzen op de wereldmarkt. Ook de exportbeperkingen van Rusland (van half februari tot en met eind juni) spelen hierin een grote rol.
"Hoewel in tarwe wel geldt dat de productie groter is dan het gebruik, kruipen vraag en aanbod wel steeds verder naar elkaar toe." Dat kan uiteindelijk effect hebben op de consumentenprijs voor brood. Immers, die contracten moeten wel een keer vernieuwd worden. Er zijn ruim 2.900 brood- en banketbakkerijen in Nederland en ruim 80% van het brood wordt verkocht via de supermarkt. Maar, daarbij moet ook gezegd worden dan slechts 100.000 ton van het in Nederland geproduceerde graan – vooral tarwe – wordt verwerkt door de Nederlandse maalindustrie. Het meeste wordt uit Frankrijk of Duitsland gehaald. Daarom valt bijna niet te zeggen of die prijsmutatie voor de consument echt groot is.
Dat is ook in de grafiek van Wageningen en het Centraal Bureau voor de Statistiek te zien. Waar de prijs af boerderij (de prijs bij de boer dus) behoorlijk fluctueert, bijvoorbeeld dit jaar en aan het einde 2018, blijft de prijs de voor de consument redelijk stabiel. Eigenlijk is die al sinds het begin van de consumentenprijsindex stabiel rond de 100 punten. Er is heel voorzichtig een oplopende lijn zichtbaar, maar dan spreek je in euro's waarschijnlijk echt om centen. Kort gezegd: het is dus echt maar de vraag in hoeverre de consument iets merkt van die volatiele tarwemarkt.
Meer invloeden
Overigens zijn er nog wel meer invloeden die effect hebben op de prijs van brood. Het product bestaat immers uit meer ingrediënten. Denk aan oliën, vetten, suiker, eieren, enzymen of halffabricaten (mixen) en broodverbetermiddelen. De prijsontwikkeling van deze producten beïnvloedt vooral de producentenprijs, al wordt die natuurlijk wel doorberekend. Dus ja, de inkoopprijs blijft de komende jaren hoog, maar de consument zal daar maar weinig van merken. En daarbij is de beurs van Rouen een belangrijker ijkpunt voor de prijs waarvoor industriële bakkerijen inkopen. Het vernieuwen van de contracten gebeurt dus ook voornamelijk op basis van de prijzen die naar gepresenteerd worden.
