De Europese varkensvleesmarkt vertoont twee gezichten. Aan de ene kant is er sprake van relatieve stabiliteit, als direct gevolg van kerst. Tegelijkertijd zien we dat er druk staat op de slachtprijzen, wat laat zien dat de varkensmarkt zich voorbereidt op een verdere daling.
De Europese varkensprijs blijft dalen, maar in week 49 is de afname wel een stuk vlakker. Dit is grotendeels te danken aan de kerstvraag, waardoor de afzet op het continent redelijk goed is. Over een langere periode is de daling echter fors. Sinds de top van de markt in juni is de prijs met 23,2% gedaald.
Gemiddeld gezien is de markt redelijk stabiel, maar dit vertelt niet het hele verhaal. Als je in de breedte naar de trends in de grote productielanden kijkt, toont zich een markt die zich voorbereidt op een verdere daling. Dit is het meest direct waarneembaar in Spanje. De Afrikaanse varkenspest in Noord-Spanje blijft de voornaamste reden voor de daling. De prijs is deze week wederom met 10 cent gedaald, tot €1,10 per kilo. Daarmee heeft de prijs het laagste niveau bereikt sinds de oorlog in Oekraïne.
De prijsdruk werkt ook op de Noord-Europese markt door. In Noord-Europa zijn de Nederlandse prijzen duidelijk het laagst. Vion heeft de varkensprijzen de laatste weken verlaagd tot een niveau van €1,30 per kilo. In Duitsland zijn de prijzen stabieler. Tussen het land en de Nederlandse markt is een gat ontstaan van maar liefst 30 cent ten opzichte van de notering van Tönnies, een verschil van 23,1% in het voordeel van het Duitse bedrijf. Ondertussen ligt de prijs in Denemarken inmiddels 6 cent, of 4,6%, hoger dan de Nederlandse.
Dit blijft grotendeels het gevolg van de Chinese tarieven voor Europees varkensvlees. Vion heeft daarbij het hoogste tarief toebedeeld gekregen, waardoor het voor het bedrijf vrijwel onmogelijk is om varkensvlees in het land af te zetten.
Nederland buigt, Denemarken profiteert
Dit heeft eveneens duidelijke gevolgen voor de vleesmarkten. De Nederlandse vleesprijzen staan aanzienlijk lager dan de Duitse en Deense, zo blijkt uit data van Eurostat. In week 49 was de gemiddelde karkasprijs in Nederland €122,30 per kilo. De Deense prijs stond met €167,09 maar liefst 36,6% hoger. De Duitse prijs staat ondertussen 39,3% hoger, op een niveau van €170,42 per kilo.
Het mag duidelijk zijn dat de Deense slachterijen zich de laatste maanden aanzienlijk beter gepositioneerd hebben. In dat land liggen de varkensprijzen nipt boven het Nederlandse niveau, terwijl de vleesprijzen net onder het Duitse niveau staan. Dit staat in schril contrast met de situatie eerder dit jaar, waarin de Deense markt constant zwak gepositioneerd was. Deze betere positionering zegt niet alles, aangezien Nederland door hoge salarissen in de sector een hogere vleesprijs nodig heeft ten opzichte van de varkensprijs. In relatieve termen is het echter duidelijk dat de Nederlandse sector het zwaar heeft, terwijl de Deense sector profiteert.
Prijzen stijgen fors
Uit data van DCA blijkt echter dat op de Nederlandse markt voor nu sprake is van een trendbreuk, die in lijn licht met de stabilisatie die EU-breed de week ervoor al te zien was. De recente stijging van 2,24 cent per kilo in de Nederlandse varkensonderdelenprijzen doorbreekt de neerwaartse trend van de afgelopen dertien weken. Voor die week was er over die periode sprake van een daling van 18,65 cent.
Een belangrijke factor is de gebruikelijke kerstopleving, waarbij de prijs van de lange haas dit jaar al met €1,15 per kilo is gestegen, vrijwel gelijk aan de stijgingen in 2022 en 2023. Alleen in 2019 en 2020 was de prijsstijging in deze periode nog sterker.
Daarnaast wordt tot en met januari nog stevige vraag vanuit vleesverwerkers verwacht, vooral omdat een deel van de industrie tijdens de feestdagen blijft produceren terwijl slachterijen door de late kerst juist eerder afschalen. Hierdoor kunnen slachthuizen ondanks bestaande voorraden nog enige druk op afnemers uitoefenen, wat de prijsstijging bij atypische kerstproducten zoals spek en buiken verklaart.
Het blijft echter onzeker in hoeverre deze prijsstijging standhoudt. Historisch gezien kunnen de prijzen voor kerst twee kanten op. Vaak gaat de inkoop tot en met kerst door, maar het eveneens niet ongebruikelijk dat ongebruikelijk dat de verkopen inzakken omdat alle handel dan wel bedreven is, met een daling als gevolg.
