Robert Hoste, econoom varkensproductie bij Wageningen Economic Research (WUR), is optimistisch voor de varkensvleesmarkt in het nieuwe jaar. En hoewel varkensvlees in 2022 voor consumenten al ongekend duur is geworden, is een verdere stijging van de varkensprijs volgens hem noodzakelijk om als sector uit de kosten te kunnen komen. Een prijsstijging behoort ook tot de mogelijkheden. 'De varkensmarkt staat op een kantelpunt.'
Ondanks de aantrekkende vleesprijzen werkt de varkenssector nog altijd behoorlijk ver onder kostprijs. Verwacht je marktherstel in 2023?
"Ja, er is reden om optimistisch te zijn. Dit heeft met de krimp van de varkensstapel in Europa te maken, vooral de teruggang van het aantal varkens in Duitsland weegt zwaar. In het tweede kwartaal van 2023 valt het varkensaanbod in Europa volgens de prognoses 6% lager uit dan dezelfde periode dit jaar, een krimp die al gaande is. Dit zou voldoende moeten zijn om de markt te laten kantelen. Dit is ook nodig, want een varkensprijs van €2 is niet hoog genoeg voor de primaire sector om uit te kosten te komen. De prijs moet op en over die grens heen. In principe moet de varkensprijs nog 20 cent stijgen om uit de kosten te komen."
Lukt dat al in het eerste kwartaal van 2023?
"Vermoedelijk niet. De varkensmarkt profiteerde in het vierde kwartaal van de kerstvraag en extra export vanwege het Chinese Nieuwjaar. Die vraag is nu weggevallen, daarbij is het eerste kwartaal qua afzet traditioneel zwak. Tijdens de voorjaarsopleving in het tweede kwartaal liggen er wel stijgingskansen, door de krimp in het varkensaanbod. De hele varkensproductie zal structureel op een hoger prijsniveau moeten gaan plaatsvinden."
Wellicht kan de Chinese vraag nog voor een extra prijsstimulans gaan zorgen?
"We moeten niet afhankelijk willen zijn van de Chinese vraag, want die is veel te grillig. Enkel de slachtbijproducten zouden naar China moeten gaan. De gaten in de Chinese varkensproductie moet Europa niet willen invullen, laat andere landen dat maar doen. Simpelweg omdat Europa qua kostprijs niet competitief is en we prijsschommelingen niet moeten willen. Ondanks de krimp is de zelfvoorzieningsgraad in Europa nog te hoog. De trend is wel dalende, van 125% in 2021 tot 122% dit jaar. Een verdere krimp van de varkensproductie is nog wel nodig dus."
Daarbij ga je de komende jaren uit van een gelijkblijvende vleesconsumptie, ondank de hoge inflatie in het vleesschap?
"Varkensvlees is ongekend duur geworden, zo blijkt ook uit de Voedselprijzenmonitor die wij bij de WUR tweemaandelijks publiceren. We monitoren ook de consumptie. Vorig jaar liet die in Nederland onverwacht weer een lichte stijging zien. Langjarig is echter sprake van een langzaam dalende trend in de huishoudelijke consumptie, daarbuiten nog niet. Het is aannemelijk dat de vleesconsumptie de komende jaren verder zal dalen. Opmerkelijk genoeg daalt de consumptie in Duitsland harder, al komen die van een hoger consumptieniveau. Hoe dit komt, is een lastige. Mogelijk is de maatschappelijke weerstand daar groter dan hier, maar dat is een aanname, die overigens wel het onderzoeken waard is."
