Het CBS bevestigde het eerder gepubliceerde voorlopige inflatiecijfer voor augustus: 2,8% (2,9% in juli). Deze week verstrekte het CBS alle onderliggende details. Voor iemand die ervan houdt om in die details te wroeten, zoals ik, is dat fijn.
Mijn oudste dochter gaat trouwen en is bezig het menu van het diner vast te stellen. De bruiloft is in Ierland waar een groot diner bij een bruiloft gebruikelijk is. De teller staat op zo'n 150 dinergasten. Daarom volg ik de prijs van rundvlees nauwgezet. In Nederland zwakte de prijsstijging van rundvlees iets af in augustus, maar dat tempo ligt nog steeds dicht bij 30%. Hoewel er verschillen van land tot land zijn, is de explosieve prijsstijging van rundvlees een internationaal verschijnsel. Voorlopig vindt mijn dochter het te duur en staat rundvlees niet op het menu. Ik heb haar voorgesteld het volgende grafiekje in de uitnodiging op te nemen, zodat de gasten weten wat hen te wachten staat en waarom…
Ook de koffieprijs stijgt nog altijd heel sterk: +25,3% jaar-op-jaar in augustus. Is evenzeer een internationaal verschijnsel. Thee daarentegen was in augustus 8,0% goedkoper dan een jaar eerder. Maar ja, je kunt na een diner moeilijk alleen thee en geen koffie serveren. Nou ja, die koffie kan Bruin nog wel trekken…
Inmiddels neemt de inflatiedruk van de loonstijging af. Ik kijk daarvoor bijvoorbeeld naar wat je moet neertellen voor een knipbeurt. De dienstverlening van kappers is heel arbeidsintensief. Het volgende plaatje lijkt me duidelijk. Dat wil trouwens nog niet zeggen dat alle loondruk op de inflatie is verdwenen. De loonstijging lijkt mij op dit moment nog altijd hoger dan verenigbaar is met 2% inflatie. Waarom de prijsontwikkeling van heren- en kinderkappers enerzijds en dameskappers anderzijds een poosje nogal ver uiteen heeft gelegen, weet ik niet. Zou dat wel kloppen?
Hoewel de inflatie bij ons nog ruim boven het eurozone-gemiddelde ligt, worden sommige producten wel goedkoper. Zo gaat dat nu eenmaal. Zie hier:
Met ingang van volgend jaar verlegt het CBS het basisjaar voor de inflatieberekeningen. Dat maakt voorspellen nog wat lastiger dan gebruikelijk. Het CBS meldt daar nu al over dat ook de methodiek iets wordt aangepast. De manier waarop men de Consumenten Prijs Index (CPI) berekent, zal wat meer gaan lijken op de Europese maatstaf, de Harmonised Index of Consumer Prices (HICP). Dat kan van belang zijn, want op de HICP-maatstaf bedraagt onze inflatie momenteel 2,4% in plaats van de 2,8% van de CPI. Het kan zijn dat de inflatie begin 2026 daardoor pardoes een paar tienden zakt.
Industrie onder druk
De productie in onze industrie lag in juli 1,1% lager dan een jaar eerder. Vooral in de chemie (-7,0%) en de sector van elektrische en elektronische apparaten (-6,0%) daalde de productie. Meer geproduceerd werd er in de rubber- en kunststofindustrie (+7,2%) en in de transportmiddelenindustrie (+5,5%). Al enkele jaren kijk ik met enige verbazing naar de Nederlandse en Duitse cijfers over de industriële productie. De volgende twee plaatjes maken hopelijk duidelijk wat mij frappeert. Beide plaatjes laten de indices zien voor de Nederlandse en de Duitse industriële productie, maar met een verschillend basisjaar, 2012, respectievelijk 2023.
Het eerste plaatje laat zien dat de productie-indices in beide landen ongeveer tot kort voor de pandemie met elkaar in de pas liepen. Daarna divergeert de productie, waarbij wij het veel beter doen dan onze Duitse vrienden. Toen die divergentie zich aftekende, schreef ik dat toe aan onze industriële structuur waarin de snel groeiende IT-sectoren een veel zwaarder gewicht hebben dan in Duitsland, waar 'oude' industrieën domineren.
Het tweede plaatje laat zien dat onze en de Duitse productie vanaf circa 2022/23 echter weer min of meer met elkaar in de pas lopen. Dus misschien was mijn narratief van het verschil in industriële structuur onjuist. De achterstand die de Duitsers rond de pandemie volgens de statistieken hebben opgelopen, hebben ze overigens niet meer ingehaald. Ik vind het heel raar. Tot kort voor de pandemie lopen de productie in Duitsland en Nederland met elkaar in de pas. Dan divergeert de ontwikkeling in beide landen een jaar of twee heel fors, waarna beide indices weer keurig met elkaar in de pas lopen. Wat is er in die twee jaar van divergentie gebeurd? Klopt dat wel? Hoe zit het met de kwaliteit van deze data? Toegegeven, ik ben volgens mij de enige die hier een punt van maakt.
In de VS is de twijfel over de kwaliteit van de data nog veel groter
In de VS is er veel meer gedoe over de kwaliteit van de economische cijfers. Vooral die over de arbeidsmarkt. In augustus ontsloeg president Trump het hoofd van het Bureau of Labor Statistics (BLS) die hij beschuldigde van het manipuleren van de cijfers waardoor er een onterecht negatief beeld zou zijn ontstaan over de arbeidsmarkt. Een nieuw hoofd is door Trump genomineerd, maar de Senaatscommissie die over de benoeming gaat, heeft nog geen datum vastgesteld voor de hoorzitting. Een Democratische senator, Patty Murray uit de staat Washington, noemt Trumps kandidaat, EJ Antoni 'an unqualified right-wing extremist'.
Zorgen over de kwaliteit van de economische data worden breed gedeeld. In ons eigen land merkt het CBS ook dat het percentage mensen dat reageert op enquêtes om cijfers te verzamelen daalt. Dat is in de VS niet anders. En ook is het duidelijk dat de neerwaartse herzieningen van het aantal banen in mei en juni opzienbarend groot waren.
Deze week kwam er meer slecht nieuws over de Amerikaanse arbeidsmarkt naar buiten. Elke maand worden de cijfers over de voorafgaande twee maanden herzien en eens per jaar vindt de benchmark revision plaats, een veel fundamentelere herziening. Volgens de nieuwste benchmark revision waren in maart van dit jaar 0,6% minder banen dan eerder gerapporteerd. Dat wil zeggen dat er 911.000 banen uit de statistieken zijn verdwenen. Dat was een record. Omdat het over het cijfer voor maart ging, zal het Trump wellicht worst wezen. Hij kan zeggen dat het aantal banen onder Biden veel minder was dan eerder gerapporteerd. De grote aanpassing is negatief voor het toch al wankele vertrouwen in de kwaliteit – en dus de betrouwbaarheid – van de maandelijkse cijfers.
Alsof dat nog niet genoeg was, bleek het aantal werkloosheidsuitkeringen in de eerste week van september te zijn gestegen tot 263.000. Dat is het hoogste aantal sinds oktober 2021. Dit soort wekelijkse cijfers kan volatiel zijn (aan de kwaliteit van deze cijfers wordt gelukkig niet getwijfeld) en Labor Day viel in deze week. Dat heeft het cijfer misschien beïnvloed, al begrijp ik niet direct hoe. Als het aantal aanvragen voor WW-uitkeringen zo hoog blijft, is dat een duidelijk teken dat de arbeidsmarkt momenteel behoorlijk verzwakt.
De Amerikaanse inflatie is in augustus opgelopen tot 2,9%, het hoogste cijfer sinds januari. In juli was het nog 2,7%. De kerninflatie, dus zonder voedsel en energie bleef stabiel op 3,1%. De cijfers vallen in de categorie: 'niet fraai, maar het had slechter kunnen zijn'. Pro-Trump-economen (inmiddels valt het veld van economen vrij duidelijk uiteen in pro- en anti-Trump) zullen betogen dat de invloed van de importheffingen meevalt en als de effecten daarvan helemaal verdwijnen, resulteert een veel lagere inflatie. Anti-Trump-economen zien het anders. Ik ben natuurlijk geheel neutraal. De pro-Trumpers zien mij daarom als anti-Trump en de anti-Trumpers zien mij als pro-Trump. Zo is mijn lot.
De Fed zal de komende week de rente ongetwijfeld verlagen. De licht tegenvallende inflatiecijfers wegen niet op tegen de zwaarder tegenvallende cijfers over de arbeidsmarkt. De vraag is met hoeveel de Fed de rente komende woensdag zal verlagen. Als het 25 basispunten is, is de vraag hoeveel leden van het rentecomité liever een verlaging met 50 basispunten hadden gewild en hoeveel renteverlagingen er de komende maanden zullen worden doorgevoerd. Ik zet in op een renteverlaging met 25 basispunten en twee of drie voorstanders voor een verlaging met 50 basispunten. Ook bij de volgende vergadering verwacht ik renteverlagingen. Het valt niet uit te sluiten dat de Fed bij de vergadering in oktober of die in december alsnog tot een verlaging van 50 basispunten besluit.
De ECB heeft haar officiële rentetarieven wederom ongewijzigd gelaten. Zij beschouwt die rentes als min of meer 'neutraal', dat wil zeggen dat er van de rente geen stimulans of rem op de bedrijvigheid uitgaat. En dat is gepast in de huidige situatie waarin de inflatie min of meer overeenstemt met de doelstelling en de groeivooruitzichten door de ECB voorzichtig positief worden ingeschat.
Opmerkelijke cijfers over de internationale handel
Inmiddels vinden er opmerkelijke verschuivingen plaats in de mondiale handel. Dat komt door de importheffingen van Trump en vooral doordat landen uiteenlopende heffingen en andere restricties krijgen opgelegd. Het laatste plaatje laat zien dat de waarde van de Chinese export naar de VS momenteel met circa 30% daalt. Die maakt zo'n 10% uit van de totale Chinese uitvoer. Toch blijft de totale exportwaarde van China in min of meer hetzelfde tempo groeien als voorheen. Veel minder export naar de VS wordt kennelijk op andere markten gecompenseerd.
Ook bij andere landen zie ik opmerkelijke cijfers. Taiwan heeft het evenmin makkelijk met Trump. Toch lag de waarde van de uitvoer van Taiwan naar de VS in augustus liefst 65% hoger dan een jaar eerder. Het lijkt me allemaal een kwestie van stof dat moet neerdalen. In de tussentijd hebben deze volatiele bewegingen in de internationale handel waarschijnlijk gevolgen voor de logistiek die inefficiënter wordt waardoor productie onder druk komt te staan. Dat lijkt me in principe tijdelijk. We moeten afwachten hoe de wereld eruitziet als het stof is neergedaald.
Afsluitend
De inflatie in ons land daalt geleidelijk, maar bij diverse producten en diensten blijft sprake van hoge prijsstijgingen. De druk vanuit de lonen lijkt wat af te nemen. De productie van onze industrie staat onder druk. Ik zet wel wat vraagtekens bij de kwaliteit van de cijfers.
Dat doet Trump ook wat betreft de Amerikaanse arbeidsmarkt. Hij heeft gelijk dat die cijfers opmerkelijk zijn, maar ik vermoed dat de Amerikaanse arbeidsmarkt de laatste tijd aanzienlijk is verzwakt. Ofschoon de inflatie iets is opgelopen en boven de doelstelling ligt, gaat de Fed de rente de komende week ongetwijfeld verlagen. Het zal niet bij één verlaging blijven.
Er zijn momenteel grote verschuivingen gaande in de internationale goederenhandel. Het lijkt een beetje op wat er in de pandemie gebeurde. Het kan niet anders dan dat die verschuivingen leiden tot verstoringen. Daardoor wordt de productie gedrukt en de inflatie juist wat opgestuwd. Dit alles is tijdelijk en in ernst niet te vergelijken met wat er in de pandemie gebeurde.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
