Supermarktketen Carrefour gaat leveranciers, ook de A-merken, verplichten de Nutri-Score op hun producten te zetten. Merken en landen stribbelen tegen, maar de supermarktketens pakken door. Ook Nederlandse supermarkten zijn positief over het voedselkeuzelogo, blijkt uit een brief die deze maand werd gestuurd aan de politiek (zie kader). Die werd opvallend genoeg ook ondertekend door Nestlé, een uitzondering op de regel.
De partners zijn wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen en Wageningen Universiteit & Research, supermarktketens Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl, Plus, organisaties CBL en de Consumentenbond en producenten Cornelis Vrolijk Seafood, Hessing, HAK, ME-AT en Nestlé.
De samenwerkingspartners willen dat er meer consumentenvoorlichting kom om de effectiviteit van de Nutri-Score te verhogen. Ze stellen voor om de publiekscampagne Kijk, vergelijk & kies te herhalen en ambassadeurs aan het systeem te verbinden om zo vertrouwen van consumenten te winnen.
Daarnaast willen zij dat er een platform komt voor de foodsector waarop best practices uitgewisseld kunnen worden. "Het delen van ervaringen en strategieën kan bedrijven helpen om de Nutri-Score sneller en effectiever te implementeren, waardoor tijd en middelen worden bespaard", aldus de brief. De laatste aanbeveling is om de Nutri-Score verplicht te maken in de EU. Dit onder meer om een gelijk speelveld te creëren voor producenten en retailers in de Europese markt.
"Bravo Carrefour ! Transparantie over voedingswaarde is een consumentenrecht en een producentenplicht", postte de Franse hoogleraar Voeding Serge Hercberg op LinkedIn. "Het is niet normaal dat Ferrero, Coca-Cola, Lactalis, Mars, Mondelez, Danone, Bjorg... weigeren de Nutri-Score op hun producten te zetten, terwijl ze weten dat het nuttige informatie is die consumenten helpt betere keuzes te maken in hun aankoopgedrag."
Hercberg, die aan de wieg stond van het voedselkeuzelogo, reageerde met de post op de brief die Carrefour-topman Alexandre Bompard naar zijn leveranciers stuurde. Bompard geeft nationale merkfabrikanten drie maanden de tijd om de Nutri-Score weer te geven op hun producten die via de website en in de Carrefour-app te koop zijn. Doen ze dat niet, dan gaat Carrefour voor 'straf' zijn klanten dat vertellen en de betrokken merken uitsluiten van de tool mieux manger ('beter eten') op de Carrefour-website.
Voedselkeuzelogo nergens verplicht
De actie van Carrefour komt niet uit de lucht vallen. Eind september schreven wetenschappers en instanties een brandbrief aan de Franse regering, met het pleidooi de Nutri-Score verplicht te stellen. Want daar zit het grote knelpunt: ondanks alle vooruitgang die de afgelopen jaren is geboekt - de Nutri-Score is inmiddels in zeven Europese landen ingevoerd, ook in Nederland - is het voedselkeuzelogo nergens verplicht. Ook in Frankrijk niet, waar de Franse minister van Volksgezondheid, Geneviève Darrieussecq, vorige week besloot dat de Nutri-Score niet verplicht wordt voor voedselproducenten in Frankrijk. Het systeem blijft vrijwillig te gebruiken. En dat terwijl de Assemblée juist een amendement had aangenomen vóór verplichte invoering. Nee, nee, zei de Franse minister, dat kan niet, want een uniform voedselkeuzelogo staat op de agenda bij de Europese Commissie.
Alleen heeft die het onderwerp juist weer stilletjes van tafel geschoven. Verschillende landen liggen namelijk dwars. Zo verzet Italië zich hevig tegen de Nutri-Score, onder meer door een eigen alternatief te promoten: de Nutrinform. Volgens de Italianen stelt de Nutri-Score traditionele producten, zoals kazen en vleeswaren, onterecht in een slecht daglicht. Italië ziet het logo zelfs als een bedreiging voor zijn voedselsoevereiniteit en nationale identiteit.
De niet mis te verstane actie van Carrefour illustreert dan ook wat de Rabobank signaleert in haar jongste rapport over de Nutri-Score: Brands resist, retailers persist. Het is de bevestiging van wat we ook in Nederland al eerder zagen. Terwijl de politiek en de voedingsmiddelenindustrie maar bleven dimdammen, zetten de supermarkten al in 2021 het voedselkeuzelogo op hun huismerkproducten. Maar de voortdurende vrijblijvendheid voor wat betreft het gebruik van het logo veroorzaakt problemen op het gebied van consistentie, transparantie en consumentenacceptatie, aldus de Rabobank.
In alle controverse rondom de invoering van de Nutri-Score tekent zich een scheiding tussen supermarkten en producenten af. Supermarkten blijven het label omarmen als middel om gezonde voeding te promoten, terwijl producenten en landen weerstand bieden vanwege nationale belangen en kritiek op de methodologie. Merkenproducent Nestlé bevestigt overigens de uitzondering op deze regel.
Grote supermarktketens zoals Carrefour, Delhaize, Lidl en Albert Heijn zetten Nutri-Score in om gezondere keuzes te bevorderen. Ze gebruiken het niet alleen voor hun huismerken maar ook in loyaliteits- en gezondheidsprogramma's. Hét middel bij uitstek om de Nutri-Score te promoten, zijn de huismerken. Zo staat bij Albert Heijn de Nutri-Score inmiddels op ongeveer 90% van de huismerkproducten. A-merkproducten lopen hier sterk op achter. Supermarkten stellen zelfs doelstellingen voor gezondere verkoop. Zoals Delhaize, dat in 2025 meer dan 52,3% van zijn huismerkomzet uit producten met een A- en B-score wil halen. Zonder Nutri-Score gaat dat natuurlijk niet. Lidl Spanje wil het logo in 2026 op het hele assortiment hebben staan.
Tegenwerking merkproducenten
Maar producenten stribbelen tegen. Danone, een van de aanhangers van het eerste uur, kondigde in september aan te stoppen met de Nutri-Score op zijn drinkzuivel. Door de - wetenschappelijk onderbouwde - herziening van het algoritme kregen sommige producten, zoals Danone's drinkyoghurts, slechtere scores.
Rabobank trekt een droevige conclusie. Supermarkten zien Nutri-Score als een belangrijke pijler voor transparantie en gezonde voedselkeuzes. Ze streven naar brede toepassing en gezondere productontwikkeling. Daartegenover staan producenten en landen die het label bekritiseren vanwege praktische, culturele en economische redenen. Zonder een verplichte EU-regelgeving blijft Nutri-Score een bron van verdeeldheid en inconsistentie in de voedselketen. Zelfs in het land waar het allemaal begon, Frankrijk. Behalve dan als het aan Alexandre Bompard ligt. De supermarktbaas schrikt niet terug voor een stevig robbertje knokken met merkfabrikanten, zoals Carrefour eerder al liet zien met het 'namen en shamen' van krimpflatie-producten.
Dit artikel (zonder kader) verscheen eerder op Foodlog.
