Zonder innovatie geen vooruitgang. Dat bewijzen bedrijven in de Nederlandse foodsector keer op keer, vaak nog zonder dat ze zich daar bewust van zijn. Er liggen dan ook nog legio kansen om verder te innoveren, zo blijkt uit het rapport 'Innovatie in de Food' van BDO Accountants & Adviseurs. Eefje de Vries, belastingadviseur bij BDO, legt uit waar de innovatiekracht zit en waar de kansen liggen.
Binnen de foodsector wordt er heel verschillend naar innovatie gekeken. Er valt op dit vlak voor de hele sector nog veel winst te behalen, concludeert De Vries. Voor haar ligt het kersverse rapport 'Innovatie in de Food'. Gesprekken met diverse vertegenwoordigers uit de foodsector leidden tot een aantal interessante inzichten als het gaat om innovatie. "Met dit rapport willen we vooral een stukje bewustwording creëren over innovatie binnen de foodsector", vertelt De Vries. "Ik kom bij veel innovatieve bedrijven over de vloer, maar die realiseren zich lang niet altijd op welke vlakken ze innovatief zijn."
Smeerkaasproducent ERU is daar volgens haar een voorbeeld van. "Typisch een bedrijf dat naar eigen zeggen 'gewoon' bezig is met het doorontwikkelingen en verbeteren van de receptuur. Ondertussen leidt dit tot een gezonder product zonder dat het aan smaak inboet. Hoezo wordt dat niet als innovatie gezien? Veel bedrijven in de foodsector zijn zich niet bewust van hun innovatiekracht. En daarmee beseffen ze zich ook niet dat ze in aanmerking komen voor innovatiesubsidies. Die subsidies kunnen een belangrijke duw in de rug zijn voor bedrijven en de sector vooruit helpen."
Gezondheid en gemak
Innoveren kan op veel verschillende vlakken. "Gezondheid en gemak zijn de belangrijkste trends", vertelt De Vries. "Denk bij gezondheid aan producten met minder zout, minder vet en minder suiker. Maar ook in relatie tot duurzaamheid met bijvoorbeeld meer vegan en vegetarische producten. Als het gaat om gemak zijn maaltijdboxen een goed voorbeeld. Een eenvoudige manier om je ingrediënten aan te schaffen en om je maaltijd te bereiden. Tot slot is local for local echt een trend in de foodsector. We zien steeds meer producten met een regionale herkomst."
De redenen om te innoveren lopen uiteen, maar vaak zijn ze terug te voeren op één ding: de klant wil iets anders. "Bedrijven spelen in op die behoefte in de markt. De consument van nu is anders dan de consument van tien of twintig jaar geleden. We zijn veel minder gebonden aan een bepaald product of merk. We kijken veel meer om ons heen en proberen nieuwe dingen. Dat biedt ruimte voor bedrijven om te innoveren. Tegelijkertijd schuilt hierin ook een bedreiging, want je ligt er ook sneller uit als de concurrent een beter product heeft."
Tijd en capaciteit
Dat maakt innoveren in de foodsector per definitie spannend en risicovol. Dit kan voor bedrijven een drempel zijn. Ook tijd en capaciteit zijn belemmerende factoren, zo blijkt uit het rapport van BDO. Innoveren betekent dat je mensen binnen jouw bedrijf vrij moet maken om ermee aan de slag te gaan. Dat is eenvoudiger voor grotere bedrijven, die vaak een aparte afdeling hebben die zich bezighoudt met productinnovatie. Kleinere bedrijven moeten het 'erbij' doen.
Veel bedrijven die bezig zijn met innovatie doen dat in samenwerking met partners. Het gaat om zeer uiteenlopende externe partijen, merkt De Vries. "Van hogescholen, universiteiten en andere onderzoeksinstanties tot commerciële samenwerkingspartners en adviesbureaus. Dat betekent ook dat er ruimte is om op een andere manier naar samenwerkingen te kijken. Er is geen goed of fout, want er zijn verschillende succesformules."
Meer budget voor innovatie
Innovaties in de foodsector vinden nog vaak vrij adhoc plaats. "Subsidies zijn soms een stok achter de deur voor meer strategische innovaties", vertelt De Vries. "Er wordt dan meer nagedacht over wat gaan we doen en waarom? Bovendien zorgen subsidies er simpelweg voor dat er veel meer budget beschikbaar is voor innovatie." En zonder innovatie geen vooruitgang.
Fiscale subsidies hebben meestal betrekking op productontwikkeling. De WBSO-regeling is daar een goed voorbeeld van, bedoeld voor producten in de ontwikkelfase. De Vries: "Je krijgt hiermee als bedrijf korting op de af te dragen loonbelasting en kunt daarmee de ontwikkelkosten verlagen. Een mooie subsidie die voor veel bedrijven toepasbaar is." Daarnaast is er de innovatiebox, waarmee je als bedrijf minder vennootschapsbelasting hoeft te betalen over de gemaakte winst. "Dat kan gaan om de winst over een specifiek product, maar ook over een productlijn of zelfs de hele bedrijfsvoering."
Duurzaamheid als stimulans
Voor de foodsector heeft De Vries vooral één advies: kijk wat innovatiever naar het eigen bedrijf. "Denk niet dat jouw bedrijf niet innovatief genoeg is, bijvoorbeeld om voor subsidie in aanmerking te komen. Onze adviseurs kunnen daarin meedenken en adviseren." Bovendien speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. "Vanaf 2024 hebben grote bedrijven een rapportageplicht. Zij moeten echter ook de keten van hun product in kaart kunnen brengen, waardoor naar verwachting andere bedrijven hierin meegenomen worden. Dit kan een grote stimulans zijn voor de foodsector om verder te innoveren."
