De boterprijs begon nog twijfelachtig aan februari, maar niet lang daarna sloeg de markt op hol. Een flinke koerswinst werd geboekt, hoewel de markt zeer volatiel oogt. Wat betreft de verwachte richting in de markt zou het kunnen gaan vriezen of dooien.
Na een tamelijk zwak begin van 2024 ging de botermarkt in februari helemaal los. Aanvankelijk zakte de markt terug tot zo'n €5.300 per ton om vervolgens op te klimmen richting €6.000. De boternotering blijven vooralsnog onder deze grens steken, maar insiders verzekeren dat er genoeg handel met een 6 voor de prijs is gedaan. De wel vaker grillige botermarkt deed zijn bijnaam weer eens eer aan. De overige zuivelmarkten zijn vrij stabiel, of staan zelfs wat onder druk. Enkel room en deels AMF stijgen in de slipstream van boter mee, maar dat mag niet verbazen.
Combinatie van factoren
Onderliggend zijn er geen duidelijke oorzaken die de opleving verklaren. Het lijkt dan ook een combinatie van factoren. Zo vallen Pasen en de ramadan vroeg dit jaar en dat genereert extra (export)vraag. Daarnaast liggen de melkaanvoercijfers in veel Europese landen onder het niveau van vorig jaar. Dit drukt ook de boterproductie. Zeker in Ierland is sprake van een forse krimp van wel 20%. De Ieren zijn vaak een dominante speler op de Europese botermarkt, maar zingen nu een toontje lager.
De combinatie boter en magere melkpoeder geeft op dit moment de beste valorisatie van melk. Dat was in de afgelopen maanden echter niet het geval. Dit verklaart waarschijnlijk ook waarom Nederland in 2023 fors minder boter produceerde: -9,3% tot 125.500 ton. Europabreed was wel sprake van een lichte toename van circa 2%, maar de groei vond met name in de eerste helft van 2023 plaats. In het vierde kwartaal was juist een teruggang van de productie zichtbaar. Dit verklaart de krappe botervoorraden waarover gesproken wordt. Omdat Europese voorraadcijfers niet worden bijgehouden, is het lastig om hier de vinger achter te krijgen. In de Verenigde Staten zijn de gegevens er wel: met 112.980 ton was het voorraadcijfer vorige maand bijna 6% onder het niveau van vorig jaar. Mogelijk hebben afnemers te lang gewacht met indekken van volumes. Vermoedelijk wordt het spel ook handig gespeeld door handelaren, die vaak garen spinnen bij volatiele markten.
Overigens beperkt de opleving zich niet tot Europa. Ook op de Global Dairy Trade steeg de prijs recent snel en ook in de VS zit boter in de lift. In dollars uitgedrukt zijn de onderlinge prijsverschillen tamelijk beperkt.
Wazige marktverwachtingen
Op dit moment zijn er signalen dat de boterprijs stabiliseert rond de koers van €6.000 per ton. Met de stijgende seizoensmatige melkaanvoer in het verschiet zal moeten blijken of de koerswinst overeind blijft, of dat de komende weken weer prijsdalingen zichtbaar zijn. Voorlopig is dit nog een vraag waar heel de markt zich op stukbijt. Het kan gaan vriezen of dooien. Zoals wel vaker op de botermarkt.
