Van de zomer nog stond de zuivelmarkt behoorlijk onder druk, net als de melkprijzen. In mum van tijd heeft de markt echter een gedaantewisseling ondergaan met snel stijgende noteringen voor boter, kaas en melkpoeder. Hierop reageren de melkprijzen die boeren ontvangen bovendien verrassend snel.
Dat FrieslandCampina begin deze week de garantieprijs voor november verhoogde, mag gerust een verrassing worden genoemd. De prijzen voor kaas, boter en melkpoeder maken sinds september weliswaar flinke stappen, maar meestal duurt het een maand of drie voordat de melkprijzen hierop reageren. Door de tegenvallende baten in de eerste helft van dit jaar leefde de verwachting in de markt dat zuivelbedrijven het laatste kwartaal zouden gebruiken om de mindere resultaten uit de voorgaande kwartalen te compenseren. Een verhoging kan er blijkbaar toch vanaf. Ook DOC Kaas verhoogde melkprijs. Arla is nog voorzichtiger en maakte voor november een pas op de plaats, maar zegt zich wel te herkennen in de positieve markt.
Niet verwacht
Die positieve markt zagen veel insiders niet aankomen. Amper twee maanden geleden nog stond de markten in het teken van ruime voorraden en gebrek aan vraag. Met name voor boter en melkpoeders. De kaasmarkt was qua aanbod overzichtelijker, maar ook hier was de vraag niet wild. Sinds september is het marktsentiment omgeslagen van vrij zwak naar heel positief. Sentiment is vaak een ongrijpbaar iets, maar desalniettemin zijn er een aantal factoren die de wisseling van het getij in de markt verklaren.
Dat is allereerst de melkaanvoer. Naast een seizoensmatige daling is er in veel prijsbepalende landen in Europa als Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en Ierland sprake van lagere aanvoervolumes jaar-op-jaar. De vraagzijde is daarbij impulsiever dan verwacht. Waarschijnlijk komt dit doordat de inflatie is gaan liggen. Ook een relatief zwakke euro en een beter dan verwachte marktvraag uit China wakkeren het sentiment aan. De uitvoervolumes buiten Europa voor veel fabricaten liggen voor op eerdere jaren. Een land als Algerije koopt veel Europese melkpoeder, zo blijkt uit cijfers Eurostat. De exportvolumes zijn bijna dubbel zo hoog vergeleken met vorig jaar.
Fosfaat duurder verhandeld
Voor melkveehouders is de stijging van de melkprijs welkom nieuws. Na de forse afwaardering op de rally in 2022 was het schrapen om uit de kosten te komen. Met name de hoge mestafzet kosten wringen, maar ook voer is nog altijd tamelijk duur. Diverse accountantskantoren waarschuwden in de voorbije maanden om de liquiditeitspositie scherp te monitoren. Nu ontstaat er dus voorzichtig wat lucht die bijvoorbeeld gebruikt kan worden voor de aankoop van fosfaat. Ook op die markt is doorgedrongen dat de melkprijzen weer aantrekken, gezien fosfaat deze week sinds lange tijd weer duurder werd verhandeld. De stijging van de melkprijs lijkt bovendien een vervolg te kunnen krijgen in december, gezien de grondstofwaarde van melk al met zo'n €4 toenam. Mits de zuivelmarkt natuurlijk niet van gedachten veranderd.
