Voor de aanbesteding van een nieuw windpark op de Noordzee in Nederland heeft niemand zich ingeschreven. De overheid hield hier al rekening mee doordat er weinig interesse is om nog veel te investeren in het bouwen van windparken op zee door stijgende kosten en minder vraag naar elektriciteit dan eerder verwacht. Dat er geen reacties op de tender zijn gekomen, is hier een bevestiging van. De Opec+-landen maken komend jaar pas op de plaats met het opvoeren van de olieproductie en China mijdt Russische olie door sancties, terwijl de olieprijs door dit alles onbewogen lijkt.
Op moment van schrijven (dinsdagmiddag 4 november) bedraagt de prijs per vat Brent-olie $64,16. Vergeleken met een week eerder ($64,40) is er sprake van een lichte daling en ook ten opzichte van maandag ($64,89). De hele week was de olieprijs relatief stabiel, met als hoogste punt $65,00 op 30 oktober.
De acht Opec+-landen - Saoedi-Arabië, Rusland, Irak, de VAE, Koeweit, Kazachstan, Algerije en Oman - voeren ook in december weer de productie op met 137.000 vaten per dag. In 2026 pauzeert het oliekartel echter de versoepeling van de vrijwillige productiebeperking het hele eerste kwartaal. Dit staat haaks op de prognose van de Opec zelf in haar maandelijkse oliemarktrapport van oktober. Volgens de organisatie groeit de wereldwijde vraag naar olie komend jaar met 1,4 miljoen vaten per dag.
De Wereldbank ziet juist een vertraging van de groei van de wereldwijde vraag. Het in oktober uitgebrachte maandelijkse oliemarktrapport van het International Energy Agency (IEA) bevestigt dat het aanbodoverschot toeneemt. De wereldwijde olieaanvoer steeg volgens dat rapport in september met maar liefst 5,6 miljoen vaten per dag vergeleken met een jaar geleden. Een peiling die Reuters deed in september komt uit op een overschot van 1,6 miljoen vaten per dag in 2026. De Opec houdt het op 'seizoensinvloeden' als reden om de olieproductie in het eerste kwartaal van 2026 stabiel te houden.
China mijdt Russische olie
De olieproductie van Rusland blijft ondertussen onder druk staan. Aan de ene kant door Oekraïense drones die raffinaderijen en exportterminals hebben getroffen en ook door de nieuwe sancties van de Verenigde Staten, het Verenigde Koninkrijk en de EU. Volgens Bloomberg hebben de sancties effect en mijdt China Russische olie. Het persbureau meldt dat adviesbureau Rystad Energy schat dat China zo'n 400.000 vaten per dag, 45% van de totale Chinese olie-import uit Rusland, minder aankoopt.
Dieselprijs
De dieselprijs stond 4 november op €129,29 per 100 liter (vanaf 4.000 liter), dat is iets lager dan een week eerder.
Gasvulgraad blijft stuk lager dan vorig jaar
De gasprijs op termijnmarkt TTF staat op moment van schrijven op €32,25 per MWh. Net als vorige week blijft de Europese gasvulgraad 83% volgens gegevens van Gas Infrastructure Europe. Een jaar geleden was dat 95%. De Nederlandse gasvoorraad stijgt iets verder tot 73% (vorig jaar richting 89%).
Volgens het Nationaal Energie Dashboard is de gasvraag voor verwarming de hele komende week lager dan de voorgaande week.
Van geld toe bij tender windparken naar subsidie
Het daggemiddelde op de spotmarkt voor elektriciteit European Power Exchange (Epex Spot) varieerde de afgelopen week van €89,42 op 29 oktober tot €43,48 per MWh op 1 november.
Stroomprijzen fluctueren sterk, met geregeld ook negatieve prijzen, zoals in de grafiek van de Epex Spot te zien is. Dat is een van de problemen van bouwers van windparken; zij hebben geen garantie de geïnvesteerde kosten, die ook enorm zijn gestegen, terug te verdienen. Ook valt de vraag naar stroom tegen.
Voor het eerst is in Nederland een tender mislukt. De aanbesteding voor de windkavel Nederwiek I-A werd afgelopen donderdag (30 oktober) gesloten zonder een enkele inschrijving. "Dit bevestigt het beeld dat we in een marktsituatie aan zijn gekomen waarin ondersteuning vanuit de overheid cruciaal is om het stilvallen van de realisatie van windenergie op zee te voorkomen", schrijft minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans in een brief aan de Tweede Kamer. Sinds 2018 kregen windparkontwikkelaars geen subsidie meer, sterker nog zij betaalden miljoen om die te mogen bouwen.
Eerder dit jaar werd ook al besloten om de tenders voor IJmuiden Ver Gamma-A en Gamma-B uit te stellen. Hierin is Nederland niet alleen. Ook in andere Europese landen, zoals Duitsland, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en België zijn mislukt of uitgesteld vanwege beperkte marktinteresse, merkt Hermans op. De minister presenteerde onlangs het Actieplan windenergie op zee. Het demissionair kabinet trekt daarbij meer dan €1 miljard uit voor windparken op zee.
Nieuwe vergunningsronde
In 2026 volgt een nieuwe vergunningsronde onder voorwaarden van het actieplan. Zo kan naar verwachting uiterlijk in januari 2026 een bouwer van een windpark subsidie krijgen. Ook stimuleert het demissionair kabinet de elektriciteitsvraag door de IKC-ETS-regeling (Indirecte Kosten Compensatie) tot en met 2028 te verlengen, waardoor bedrijven lagere elektriciteitskosten hebben.
Zoals gezegd is voor bouwers van windenergie duidelijkheid over het terugverdienmodel ook belangrijk. Daarbij wordt gedacht aan Cfd's (Contract for Difference). Hierbij wordt kort gezegd een langlopend financieel contract afgesloten waarbij prijsverschillen op de energiemarkt worden opgevangen. Hierover moet een nieuw kabinet beslissen. Dit helpt de volgende aanbesteding waarschijnlijk nog niet, want er wordt gesproken over 'vanaf 2027', terwijl het de bedoeling is een nieuwe tender uit te schrijven in 2026.
Energieweerbericht
Bestaande windparken zullen deze week niet veel windenergie opwekken, want volgens het energieweerbericht van het Nationaal Energie Dashboard wordt er van donderdag tot en met maandag fors minder windenergie opgewekt dan gemiddeld in de laatste drie jaar. Zonne-energie is er dan weer volop.
