Sinds 'Lula' de Braziliaanse presidentsverkiezingen won staat de bescherming van de Amazone weer bovenaan het prioriteitenlijstje. Zijn voorganger Jair Bolsonaro keek weg bij de grootschalige ontbossing.
Luiz Inácio da Silva zoals Lula voluit heet, pakte na de klimaatconferentie COP27 in Egypte op de COP28 in Dubai opnieuw het podium om zijn ambitieuze klimaatplannen aan de wereld te onthullen en daarmee zichzelf te lanceren als klimaatleider. Daarbij werd hij echter tegengewerkt vanuit onverwachte hoek. Zijn energieminister Alexandre Silveira greep de opening van de klimaatconferentie namelijk aan om aan te kondigen dat Brazilië van plan is om nauwer te gaan samenwerken met oliekartel Opec.
Op de site van de Britse krant The Guardian spraken kenners van een teken dat het land nog steeds diep verdeeld is. Want waar Brazilië grote stappen zet om ontbossing van de Amazone tegen te gaan, zoekt het land ook naar olie in ecologisch kwetsbare gebieden. De zoektocht naar olie botst met de ambitie van Brazilië om de wereldwijde opwarming van de aarde tot 1,5 graden te beperken. Om dat doel te bereiken moet de uitstoot van broeikasgassen snel gaan dalen, wat vraagt om een uitfasering van fossiele brandstoffen. Het voelt daarom tegenstrijdig dat het land de dag na de klimaatconferentie een veiling organiseert voor honderden locaties voor proefboringen.
Brazilië is gastheer van COP30 en wil zich daarmee opwerpen als klimaatbeschermer, maar tegenstrijdige belangen binnen de regering maken dat lastig. Om de verkiezingen te winnen moest Lula een brede coalitie vormen die bestaat uit mensen die strijden voor klimaat en voorstanders van de agro-industrie.
Waar Lula door de afwezigheid van Joe Biden en Xi Jinping op COP28 probeert het leiderschapsvacuüm op te vullen, komt er vanuit Brazilië veel kritiek op de president. "Lula da Silva's Brazilië kan niet gelijktijdig klimaatleider en vierde olie-exporteur ter wereld zijn'', zegt Suely Araújo, beleidsspecialist van ngo Observatório do Clima tegen Al Jazeera.
Bosbouw
De snelheid van ontbossing van de Amazone klom naar recordhoogte tijdens de ambtstermijn van Bolsonaro. Op de piek, vlak na de machtswisseling werd er elk jaar gemiddeld meer dan 10.000 vierkante kilometer bos gekapt. Vanaf het moment dat Lula weer president was, begon dat al snel te dalen.
Om in de toekomst ontbossing te voorkomen heeft de Braziliaanse regering het plan opgevat om ontboste grond die is kaalgevreten door vee om te vormen tot landbouwgrond. Het ministerie van Landbouw heeft 40 miljoen hectare aan land geïdentificeerd die met een investering kan worden omgetoverd tot landbouwgrond. De komende tien jaar wil de Braziliaanse regering daarvoor €110 miljard investeren. Op die manier hoopt de Braziliaanse regering dat illegale ontbossing voor bijvoorbeeld de teelt van soja niet meer nodig zal zijn.
De grootste veroorzaker van ontbossing is echter de Braziliaanse veeteelt. Boeren kappen en branden illegaal bos plat om ruimte te maken voor hun vee om te grazen. Nadat het vee is uitgegeten, wordt het land veranderd in sojaplantages en schuift de bosrand weer een stukje verder op. Om ontbossing voor veeteelt een halt toe te roepen wil de regering de miljoenen koeien in de deelstaat Pará voorzien van een chip om ze te kunnen volgen. Boeren die meedoen aan het volgsysteem krijgen beloningen. Pará is groter dan Frankrijk, Spanje en Noorwegen bij elkaar en huisvest meer dan 24 miljoen stuks vee verspreid over meer dan 295.000 boerderijen. Al deze dieren moeten voor december 2026 zijn toegevoegd aan het volgsysteem.
Moeizame relatie
Afgelopen september maakte Brazilië bekend dat het land de grootste graanoogst ooit heeft binnengehaald. Boeren oogstten in totaal 322 miljoen ton maïs, soja en tarwe. Meer dan 50 miljoen ton meer dan vorig jaar. De recordoogsten zorgen echter niet voor een warme band tussen Lula en de agribusiness in het land. Want sinds Lula president is, zit het congres van het land vol met politici die de steun krijgen van grote agribedrijven zoals Cargill en Raizen.
Lula zelf zit gevangen in het midden, met aan zijn rechterkant politici die het liefst alle arbeids- en milieubescherming zouden afschaffen en aan zijn linkerkant de Movimento Sem Terra (MST), de beweging van arbeiders zonder land. Die wil dat de regering grote landeigenaren stevig aanpakt en de agrarische sector hervormt. Aan Lula de taak om beide kampen tevreden te houden. Hij heeft ze namelijk allebei nodig om zijn sociaal-economische visie, waarbij agribusiness een essentieel onderdeel is van de Braziliaanse economie, te kunnen uitvoeren.
Vooralsnog lukt het om de agribusiness tevreden te houden. Bij de MST groeit de onvrede juist en vanwege de trage voortgang van landherverdeling organiseerde de beweging in april protesten waarbij wegen werden geblokkeerd en bezettingen werden uitgevoerd om de regering onder druk te zetten. Het feit dat er juist land van de overheid werd bezet zorgde voor onrust bij de Bancada Ruralista, de coalitie van landbouwgezinde parlementsleden.
Aan het eind van de rit zag Lula zich genoodzaakt om meer te doen voor boerenfamilies zonder land. Tegelijkertijd lanceerde hij een charme-offensief richting de agro-industrie met grote landbouwsubsidies, maar dat had niet het gewenste effect. De Bancada Ruralista besloot het debacle met de bezetting aan te grijpen om een parlementaire onderzoekerscommissie op te richten om MST te criminaliseren en Lula indirect te beschadigen.
Het onderzoek bood genoeg ammunitie voor anti-Lula media, maar in oktober stierf het een stille dood zonder duidelijk resultaat. Lula werkte samen met centrum partijen om het onderzoek te vertragen en MST-leiders waren blij met de nieuwe aandacht die hun zaak kreeg. Daarmee was de enige verliezer van het onderzoek de agribusiness-sector.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
