Na jaren van grote groei, is de verkoop van vlees- en zuivelvervangers in de supermarkt dit jaar gestagneerd. Dat betekent volgens sectoreconomen van ABN Amro niet dat de rek er nu uit is. De bank ziet de komende jaren volop kansen voor deze producten en denkt dat in 2030 de verkoop van vleesvervangers verdubbeld kan zijn. De markt voor zuivelvervangers kan nog verder groeien, omdat plantaardige vervangers voor kaas en yoghurt nog in de kinderschoenen staan.
Er zijn bij deze verwachting wel mitsen en maren. "Voor echt baanbrekende innovaties zijn forse investeringen nodig in productielocaties en technieken die nog volop in ontwikkeling zijn", schrijven sectorspecialisten van de bank Nadia Menkveld en Rob Morren in het vandaag (16 december) gepubliceerde rapport Kansen voor vlees- en zuivelvervangers - Naar een meer plantaardig dieet. "Daarnaast zijn er verschillende factoren die remmend kunnen werken, bijvoorbeeld dat de duurzaamheid en gezondheid van plantaardige alternatieven ook steeds meer onder het vergrootglas liggen. Consumenten kunnen daarnaast vaker kiezen om zelf vegetarische gerechten met bijvoorbeeld peulvruchten samen te stellen."
Verkoop eerste drie kwartalen 2022 3% lager
De markt van vleesvervangers groeide de afgelopen jaren hard. Volgens cijfers van onderzoeksbureau IRI namen de verkopen in 2019 met 25% en in 2020 met 34% toe, waarvan vooral de huismerken profiteerden. In 2021 vlakte de groei af naar 7%. In de eerste drie kwartalen van 2022 lag de verkoop van vleesvervangers circa 3% lager dan in 2021. De verkoopgroei van zuivelvervangers is in 2022 ook gestagneerd na een aantal jaren van flinke groei.
Een belangrijke oorzaak van de daling is volgens het rapport dat consumenten minder voeding in de supermarkt kochten omdat zij weer vaker naar restaurants gingen. Daarnaast speelt de hoge inflatie en lagere koopkracht van de consument een rol. Plantaardige producten worden volgens de sectorspecialisten als duur gezien, terwijl dat in sommige gevallen niet meer zo is. Een andere reden die in het rapport wordt aangehaald is dat er weinig media-aandacht meer is voor vleesvervangers en er daardoor weinig mensen zijn die ze voor het eerst willen proberen. Verder blijkt uit consumentenonderzoek van ABN Amro dat consumenten die weinig vleesvervangers kopen de smaak of structuur niet aan de verwachtingen vinden voldoen. Als laatste mogelijke oorzaak van de stagnatie worden negatieve berichten genoemd over het hoge zoutgehalte van vleesvervangers en duurzaamheidsaspecten bij de productie, grondstofwinning en reststroomgebruik van vlees- en/of zuivelvervangers.
Vijf kansen voor producenten
Welke kansen zien de sectoreconomen dan voor de plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel? Ten eerste streeft de overheid ernaar het aandeel dierlijke eiwitten in het dieet van Nederlandse consumenten te verminderen van 60% naar 50% in 2030 en vergroten supermarkten het aandeel plantaardige eiwitten. Daarnaast geven steeds meer consumenten aan graag minder vlees te willen eten. Maar de ene flexatariër is de andere niet, aldus het rapport. "Door goed de doelgroepen te kennen en te definiëren kunnen producenten hun product beter positioneren."
Als derde kans worden productinnovaties genoemd. Uit consumentenonderzoek van de bank blijkt dat 60% van de Nederlanders nooit tot bijna nooit vleesvervangers eten, vaak omdat ze deze niet lekker vinden. Mensen die ze wel kopen, vinden ze ook niet perse lekker, maar kopen ze vooral uit idealistische motieven. "Om een grotere groep consumenten aan te spreken en bovendien herhaalaankopen te stimuleren, is innovatie op smaak en textuur belangrijk. Maar gemak, gezondheid, prijs en duurzaamheid mogen zeker niet ontbreken als het gaat om de ontwikkeling van toekomstige producten", aldus het rapport. Kans vier is de uitbreiding naar out-of-home. In de horeca, met name bij fastfoodketens, wordt namelijk relatief veel vlees geconsumeerd.
Duitsland grootste plantaardige markt
Als laatste kans noemen de sectorspecialisten internationale groei. "Productinnovatie vergt forse investeringen en door op te schalen en nieuwe markten aan te boren kunnen bijvoorbeeld de ontwikkelkosten per product verlaagd worden." Zij verwijzen naar een onderzoek van ProVeg van vorig jaar waaruit blijkt dat Duitsland de grootste plantaardige markt van Europa is, met €357 miljoen omzet aan vleesvervangers en €635 miljoen aan zuivelvervangers. De tweede markt is het Verenigd Koninkrijk met een totaal van €750 miljoen, gevolgd door Spanje met €448 miljoen en Italië met €425 miljoen. Nederland komt niet in dit rijtje voor, maar per hoofd van de bevolking worden hier wel de meeste vleesvervangers gegeten.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
