De Europese Commissie stemt dinsdag 23 april over de verlenging van de vrijhandel van alle Oekraïense producten, inclusief agrarische producten en levensmiddelen. Na flink onderhandelen zijn alle belanghebbenden het eens en is de nieuwe wet min of meer een hamerstuk. Ingewijden in de markt verwachten dat een afgesproken remmechanisme importen direct bij de invoering stillegt. In gesprek met de voorzitter van de Europese belangenvereniging van de pluimveevleessector AVEC Gert-Jan Oplaat blijkt deze lezing echter niet te kloppen.
De maatregel is behoorlijk controversieel in de pluimveesector, aangezien de importen uit Oekraïne fors zijn toegenomen. Door de vrijhandel met steeg de import van 1,832 ton in 2020 tot 133.000 ton in 2022. Een jaar later steeg de import zelfs tot 198.107 ton. In totaal is Oekraïne verantwoordelijk voor 24,7% van de import richting de EU. In totaal produceerde en importeerde de Europese Unie 11,7 miljoen ton pluimveevlees. Het aandeel van de Oekraïense import op dit totaal is 1,7%, zo blijkt uit data van Eurostat.
Deal
Ondanks de bezwaren van de sector besloot de Europese Unie maanden geleden al de tijdelijke vrijhandelsmaatregelen nog een jaar te handhaven. Om enkele ontevreden lidstaten tegemoet te komen, besloot de Europese Commissie voor enkele kritische producten zoals tarwe, eieren en kippenvlees een remmechanisme in te bouwen. Als de importen boven het gemiddelde van 2022 en 2023 uitkomen, dan wordt het oude quotum uit 2016 van 90.000 ton kippenvlees opnieuw ingevoerd. Dinsdag 23 maart wordt gestemd over het voorstel.
Hoewel het parlement al voor de verlenging stemde, vonden enkele lidstaten de nieuwe regels nog te vrijblijvend. Aan de onderhandelingstafel werd een kleine wijziging doorgevoerd. In de basis blijft het beleid ten aanzien de importen vanuit Oekraïne gelijk. Nog altijd worden de quota voor een jaar opgeschort, al is er één wijziging. Niet alleen 2022 en 2023 worden als referentiejaren meegenomen, maar ook de tweede helft van 2021. Dit moet wat balans brengen in de volgens verschillende landen toch wel erg grote importen van Oekraïens pluimveevlees. De nieuwe regels gaan op 5 juni 2024 in.
Nieuw quotum
Sommige ingewijden in de markt denken dat het remmechanisme direct het quotum triggert, aangezien de invoer vanuit Oekraïne inmiddels min of meer structureel boven het gemiddelde ligt. Gevolg daarvan zou zijn dat het quotum direct verzadigd raakt, waardoor de importen direct worden stilgelegd. In de tekst van de wet is niet opgenomen dat een de telling voor het quotum weer op 0 begint, wanneer de invoering ervan wordt getriggerd.
Aangezien de term gemiddeld niet nader wordt gedefinieerd, gaan ingewijden ervan uit dat het gemiddelde over de periode per maand als ijkpunt wordt gebruikt. Uit data van Eurostat blijkt dat het gemiddelde op 13.099 ton per maand uitkomt. De eerste twee maanden van februari kwam de import daar al bovenuit. Volgens voorzitter van de belangenvereniging van de pluimveevleessector AVEC Gert-Jan Oplaat is deze lezing echter incorrect. Het niet te overschrijden grens wordt per jaar vastgesteld. Daarmee wordt effectief een nieuw quotum van 137.000 ton pluimveevlees per jaar ingevoerd.
