Haver was vorig jaar een van de best presterende grondstoffen op de wereldmarkt. Het is een van de redenen waarom insiders verwachten dat het areaal in de belangrijkste producerende regio’s dit jaar toeneemt. En dat is broodnodig, want de vraag naar haver is groot.
Die prijsstijging komt door de onbalans tussen vraag en aanbod. Lastige weersomstandigheden hebben de oogst in Canada – 's werelds grootste producent van haver – gedecimeerd. Het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) houdt voor seizoen 2021/2022 rekening met een opbrengst van 2,6 miljoen ton. Dat is het laagste niveau in jaren. In een normaal jaar produceert dit land namelijk 3,5 miljoen tot 4 miljoen ton haver. Ook de Europese Unie produceert dit seizoen iets minder haver. Vorig seizoen kwam de haveropbrengst uit op 8,4 miljoen ton. Dit seizoen wordt rekening gehouden met 8,1 miljoen ton.
Tegelijkertijd is de vraag naar haver nog altijd groot, zowel vanuit de veevoerindustrie als de voedingsmiddelenindustrie. Analisten verwachten bijvoorbeeld dat de verkoop van havermerk de komende vijf jaar jaarlijks met 13,4% groeit. In 2026 zou de waarde van die markt uitkomen op $6,8 miljard. Omgerekend is dat €6 miljard. De onbalans tussen vraag en aanbod zorgt ervoor dat de notering voor haver sinds het begin van het jaar niet onder de $540 per bushel is gezakt. Een buitengewone prestatie. Verstoringen in de toeleveringsketen en hoge containerprijzen geven de notering zelfs nog een extra zetje.
Prijs blijft hoog
Woensdag 2 februari stond de notering voor haver op $689 per bushel. Dat is een stijging van ongeveer 10% vergeleken met een week eerder; toen kwam de notering uit op $624 per bushel. Eén jaar geleden stond de notering op $345 per bushel. Dat goede rendement is volgens diverse analisten reden dat meer en meer akkerbouwers zullen overwegen om haver op te nemen in het bouwplan. In Duitsland is deze trend al zichtbaar. In vijf jaar tijd steeg het areaal met 37%. Nederlandse telers zullen hier overigens niet op in kunnen spelen. Volgens insiders is het klimaat niet geschikt voor een grootschalige teelt. Wat hier wel geteeld wordt, is veelal biologische haver of het wordt geteeld voor gebruik als groenbemester.
Uitbreiding van de teelt is ook een uitdaging voor een grote havermelkproducent als Oatly. Dit bedrijf is al maanden actief op zoek naar nieuwe telers. Om die zoektocht te versnellen, zet Oatly zich nu actief in om agrarisch ondernemers in de Verenigde Staten – een land met een geschikt klimaat – over te halen haver toe te voegen aan het bouwplan. Daarvoor gaat het subsidies verstrekken en biedt het afnamezekerheid. Het programma heeft al succes, want inmiddels hebben tien boeren zich aangemeld. Dat levert Oatly voor dit jaar al iets meer dan 400 hectare extra op. Al geeft Oatly alsnog aan dat het de productprijzen moet verhogen om de extra kosten te compenseren.
Geen toeslag meer op 'andersoortige melk'
Iets wat de vraag komende jaren nog verder kan stimuleren, is het feit dat koffieketens in het Verenigd Koninkrijk massaal de toeslag op 'andersoortige melk' (ofwel melkvervangers) schrappen. Daarbij kan gedacht worden aan havermelk, maar ook aan sojamelk, amandelmelk of kokosmelk. Starbucks is de laatste in dit rijtje die overstapt op toeslagvrije koffie. In een groot koffieland als de Verenigde Staten is dit overigens nog niet het geval. Consumenten betalen bij Starbucks gemiddeld $0,70 extra als ze een melkvervanger toevoegen aan de koffie. Dit heeft te maken met de stijgende prijzen van onder meer haver, in vergelijking tot de kosten voor 'normale' zuivel.
