We hebben nog amper voorjaarsweer gehad of de gasmarkt is al weer in de ban van de komende winter. Hoe vol zitten de opslagen, kan Europa de hand leggen op voldoende LNG en wat doet Noorwegen? Gazprom kan het daarbij niet laten nog wat extra te stoken op de Europese gasmarkt.
De gasnotering op de TTF blinkt uit in stabiliteit. De prijs zit onder de €40 per MWh. De ene dag gaat de prijs een beetje omhoog en dag later weer wat omlaag maar de echte volatiliteit is er op het moment wel een beetje uit. Gisteren (dinsdag 18 april) sloot de TTF overigens op €42,40 per MWh. Op de langere termijn zit er wel meer onzekerheid in de gasprijs. Zo staat het februari 2024 contract op €59,18 op de TTF. Kijken we nog verder voor uit dan zitten de contracten voor de winter van 2024/25 ook tegen de €60 per MWh aan. Daar moet wel de opmerking bij gemaakt worden dat er nog niet veel handel is in deze contracten.
Wat wel duidelijk wordt op de termijnmarkt is dat spelers er nog niet van overtuigd zijn dat Europa het grotendeels wegvallen van de Russische gasleveringen volledig kan compenseren door gas van andere leveranciers aan te trekken. Op dit moment loopt de aanvoer van LNG richting de EU wel goed. De gemiddelde vulgraad in de EU zit op ongeveer 56% met Spanje als koploper met een vulgraad van circa 85%. De Spanje zo ver vooroploopt komt voor analisten niet geheel als verrassing. Dit land leunde door gebrek aan directe pijpleidingen vanuit Rusland al zwaar op de aanvoer van LNG.
Rusland roert zich
Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom kan het overigens niet laten de zwakke positie van de EU op de gasmarkt extra te benadrukken. Volgens Gazprom heeft Europa 56,6 miljard kuub gas in de opslagen zitten per 16 april. Dat is minder dan op dezelfde datum in 2020 (de periode waarin corona wild om zich heen greep en Europa) toen de voorraad 58 miljard kuub bedroeg. Afgelopen winter had de EU het geluk aan haar zijde volgens Gazprom door de milde temperaturen. Het is niet gezegd dat dat komende winter weer het geval is. Het opnieuw vullen van de gasopslagen 'is geen vanzelfsprekendheid' voor de Europese gasbedrijven. "Het wordt erg moeilijk voldoende gas te krijgen door het politiek gemotiveerde besluit om geen gas via de Russische pijpleidingen aan te voeren. Het volume gas dat voor Europa beschikbaar is zal daarom grotendeels bepaald worden door de concurrentie op de LNG-markt. Dat er helemaal geen gas meer uit Rusland komt is ook weer niet helemaal waar. Volgens de data van het International Energy Agency komt er waarschijnlijk dit jaar nog circa 25 miljard kuub Russisch gas Europa binnen via Oekraïne en Turkije.
De woorden van Gazprom snijden hout volgens analisten maar het Kremlin heeft ook een duidelijk eigenbelang de gasprijs verder op te stoken. Afgelopen jaar werd het grotendeels wegvallen van afzet richting Europa meer dan gecompenseerd door extreem hoge prijzen. Blijft de gasprijs komende winter een stuk lager dan heeft Rusland gelijk een gat op de begroting. En dat kan het Kremlin niet gebruiken. Naast het leed dat de oorlog in Oekraïne veroorzaakt is het ook op financieel gebied een dure aangelegenheid. Dat Gazprom juist nu van zich laat horen is ook op een ander vlak opvallende. Het in Oostenrijk gevestigde dochterbedrijf Gazprom Austria GmbH heeft namelijk faillissement aangevraagd zo maakt de advocaat van het bedrijf vrijdag 14 april bekend. De Oostenrijkse dochteronderneming ziet zich hiertoe gedwongen door de claims die het Duitse energiebedrijf Uniper heeft neer gelegd wegens het niet nakomen van leveringsverplichtingen. Gazprom beriep zich op overmacht clausules in de contracten maar Uniper is hier niet mee akkoord gegaan. Gazprom Austria GmbH streeft een schikking na met alle betrokken partijen en ziet deze stap als onderdeel van een herstructurering.
Nieuwe gasvelden
Noorwegen onderzoekt door de krapte op de Europese gasmarkt opnieuw de mogelijkheden om olie en gas te winnen in de Barentszzee. Het Noorse ministerie van olie en energie verzocht gasinfrastructuur beheerder Gassco in maart de mogelijkheden voor energiewinning op de Barentszzee te verkennen. Maandag kwam Gassco tot de conclusie dat een eventueel nieuw aan te leggen pijpleiding naar het gebied in het licht van Europese energiezekerheid het verder uitzoeken waard is. De belangstelling van energiebedrijven om de olie- en gasvelden in de Barentszzee te ontwikkelen is de afgelopen jaar afgenomen door de hoge kosten. In een studie in 2021 kwam Gassco tot de conclusie dat het ontwikkelen van dit gebied te weinig zou bijdragen voor de Noorse staatkas. Een pijpleiding is overigens niet de enige optie waar Gassco maandag mee kwam. Uitbreiding van de LNG capaciteit of het maken van ammoniak met afvangen van CO2 horen tot de mogelijkheden.
