In 2050 moet Nederland een circulaire samenleving zijn. Alles moet duurzaam en herbruikbaar zijn. Als het goed is, kunnen de kliko's voor plastic en restafval dan de deur uit. Om mensen bewust te maken en over te halen alvast stappen te zetten, organiseert Milieu Centraal deze week de 'Week Zonder Afval'. Volgens Kim Poldner, lector Circular Business aan de Haagse Hogeschool moeten bedrijven als ze duurzame producten lanceren ook beducht zijn voor het rebound-effect.
Tijdens de Week Zonder Afval staat elke dag staat een oplossing centraal waardoor - op weg naar een circulaire economie - minder wordt weggegooid, spullen een langere levensduur krijgen en minder grondstoffen en energie nodig zijn voor de productie van nieuwe spullen.
Van lineaire naar circulaire economie
Demissioniar staatssecretaris Stientje van Veldhoven trapte de week officieel af. "Ik hoop dat afval straks een woord is dat mijn kleinkinderen in een woordenboek moeten opzoeken. Het ecosysteem is momenteel lineair. Het is steeds lastiger om dat vol te houden. Grondstoffen raken op en worden steeds duurder en aan ander kant is er een groeiende berg aan afval. Van lineair naar circulair, waar afval niet meer bestaat, is veel meer dan alleen recyclen, maar het helpt wel enorm bij het halen van doelstellingen. Het begint met de vraag: heb ik het echt nodig en als dat zo is, moet ik het dan kopen."
Vanaf 3 juli geldt een verbod op het gebruik van plastic wegwerpartikelen, zoals bekertjes, rietjes en bordjes. van Veldhoven hoopt dat (naast deze afspraken) dit jaar ook 'een verplicht aandeel gerecycled plastic in al het plastic, naar buiten komt'.
Duurzame keuze werkt soms averechts
Hoewel de keuze van de consument een bepalende factor is, spelen ook fabrikanten spelen een rol. Kim Poldner, lector Circular Business aan de Haagse Hogeschool, hield tijdens de lancering een mini-lezing over het rebound-effect. Dit houdt kortweg in dat je doordat je iets duurzaams doet, eigenlijk minder duurzaam gedrag gaat vertonen. Je koopt bijvoorbeeld een elektrische auto en vervolgens pak je vaker de auto en maak je meer kilometers.
Als voorbeeld noemt ze de herbruikbare tasjes die je naar de winkel kunt nemen om groente in te doen. "Dat is hartstikke goed, maar niet als je die na twee keer gebruiken weggooit. Ook op tweedehands kledingsites zie je volgens haar het rebound-effect. "Als het gedrag van snel kleding wisselen niet verandert, komen we er nooit. Wat we zien is dat jongeren fashionista-gedrag blijven vertonen zonder bewust te zijn wat zich in de keten afspeelt."
Ook als fabrikanten een nieuwe doelgroep aanboren met duurzame producten, is dat niet perse duurzamer, stelt Poldner. "Als je een nieuw product lanceert dat duurzamer is, maar het niet-duurzame product niet vervangt, dan ben je je marktaandeel aan het vergroten. Als je helemaal verduurzaamt, dan is er geen reboud-effect. De meeste bedrijven zijn zich niet bewust van dit effect en zouden zich erop moeten inlezen. Ze hebben goede intenties en - behalve als je aan greenwashing wilt doen - is het rebound-effect is niet je doel."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
