Nederland houdt amper strategische reserves aan, concludeert de Algemene Rekenkamer. Voor situaties als droogte, oorlog of een pandemie houden overheden vaak extra voorraden van producten aan, zoals voedsel en brandstof. Volgens de rekenkamer brengt dit risico's met zich mee, want de Nederlandse staat heeft amper concrete plannen om tekorten in voedsel, olie, gas en water op te vangen. Vooral de dieselvoorraad is op het moment precair.
De Nederlandse staat voldoet ruim aan de internationale standaarden voor olieopslag. Maar dit betekent volgens de rekenkamer niet dat deze voorraad een lange periode meegaat. Nederland heeft namelijk voldoende olie om ongeveer 90 dagen op te teren. Naast deze overheidsvoorraad zijn marktpartijen verplicht om een reserve aan te houden. Oliebedrijven moeten 12% van alle olieproducten die ze boven de 100 kiloton verkopen zoals ruwe olie, diesel en benzine, opslaan.
Omdat diesel vooral van Russische olie gemaakt wordt, houdt het ministerie van Economische Zaken op korte termijn weer rekening met een dieseltekort. Een dergelijk tekort kan grote problemen voor zowel logistiek als landbouw veroorzaken. Wat er moet gebeuren als tekorten echt problematisch worden is onduidelijk. De Nederlandse overheid heeft geen crisisplan voor olie.
Anders dan andere EU-lidstaten heeft Nederland geen strategische gasvoorraden. Alle voorraden die Nederland heeft zijn operationeel en mogen dus opgemaakt worden. De voorraden worden verkocht aan de hoogste bieder. Er is dus geen aparte voorraad voor eigen gebruik. Wel investeert de Nederlandse overheid in de gasvoorraad, aangezien het voor de sector te duur is om de brandstof op te slaan. Ook kan de regering besluiten de gaskraan in Groningen open te draaien als de grondstof helemaal niet meer beschikbaar is.
Voedselvoorraden ontbreken
Veel landen zoals Duitsland en Zwitserland houden om een eventuele voedselcrisis te kunnen bezweren voedselreserves aan. De Nederlandse overheid heeft deze reserves niet, omdat volgens het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Nederland voldoende voedsel produceert. De Algemene Rekenkamer merkt op dat bij dit beleid geen rekening wordt gehouden met droogte en overstromingen.
Het is volgens de rekenkamer niet duidelijk wie in geval van een voedselcrisis moet ingrijpen. Regels hierover zijn namelijk nog in de maak. Dat het rijk, veiligheidsregio's en gemeenten in zo'n situatie moeten ingrijpen is duidelijk. "Maar wie precies wat moet doen op welk moment is niet concreet gemaakt'', schrijft de Algemene Rekenkamer Wel is duidelijk dat de landelijke overheid in een heel erge noodsituatie voedsel en transportmiddelen kan nationaliseren. Omdat de overheid dit niet wenselijke acht, wordt er op het moment gewerkt aan een noodconvenant met de Nederlandse voedselsector.
Het aanhouden van nationale drinkwaterreserves is sinds 2014 wettelijk verplicht. Het doel van de wet is ervoor te zorgen dat er in de toekomst, en in het geval van calamiteiten, voldoende water uit de kraan stroomt. De rekenkamer sluit niet uit dat in zeer droge periodes tekorten kunnen ontstaan. Drinkwaterbedrijven zijn verplicht om na een disruptie binnen 24 uur 75% van hun reguliere dagcapaciteit te leveren. Lukt het niet, dan heeft iedere burger recht op minimaal 3 liter uit de nationale reserves, zo is het wettelijk geregeld. De rekenkamer constateert dat sinds 2014 weinig vooruitgang is geboekt met het realiseren van de reserves.