Shutterstock

Achtergrond Local-for-local

Burgerboerderij een sociaal proces in voedselproductie

1 September 2022 - Max van der Heijden

Een gangbaar melkveebedrijf overnemen en daar een agro-ecologische burgerboerderij van maken. Dat is kortweg het plan van de initiatiefnemers van Burgerboerderij De Patrijs in Laren. Via een crowdfundingscampagne werd hiervoor meer dan €1 miljoen opgehaald. 

Daarvan wordt een melkveebedrijf in het Gelderse Laren gekocht. De koop wordt in december 2023 afgerond. Vanaf dat moment is Burgerboerderij De Patrijs in bedrijf als agro-ecologisch melkveebedrijf. Vanaf maart willen de initiatiefnemers kaas en yoghurt gaan maken en die gaan verkopen in de eigen onbemande boerderijwinkel. ''De burgerboerderij heeft in feite drie pijlers. Ten eerste kunnen mensen investeren door de aankoop van certificaten. Ten tweede kunnen mensen bij ons hun boodschappen doen en ten derde kunnen mensen mee helpen'', zegt Johannes Regelink, een van de initiatiefnemers.

Op de Patrijs willen de initiatiefnemers in eerste instantie gewassen voor koeien gaan verbouwen. Die worden ingekuild. Later komt daar groenteteelt en akkerbouw voor menselijke consumptie bij. Hierbij moet je volgens Regelink denken aan baktarwe en lupine. 

De verkoop van certificaten is een van de drie manieren waarop het benodigde bedrag is verzameld. Wie een certificaat wil, betaalt minimaal €1.000 of een veelvoud daarvan en koopt daarmee een aandeel in de coöperatie. Daarmee wordt de koper ook mede-eigenaar van de BV en is er de mogelijkheid om mee te stemmen via de ledenvergadering. Via deze weg haalde De Patrijs meer dan €700.000 op. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om voor een periode van tien jaar €10.000 euro te lenen aan Stichting Grondsteun en kan er ook aan deze stichting gedoneerd worden. 

Crowdfundingscampagne
''Het begon met een buurman van de boerderij die we in eerste instantie wilden overnemen", zegt Regelink over de begindagen van het initiatief. "Deze Gerben Smit wilde graag bijdragen aan ons initiatief en hij had zichzelf als doel gesteld om vijfhonderd mensen te vinden die €1.000 konden investeren. Uiteindelijk hebben tien buurtbewoners de eerste €100.000 geïnvesteerd.'' Nadat de crowdfundingscampagne in oktober voorbij was, stond de teller op €590.000. Voldoende om de boerderij te kopen die de initiatiefnemers destijds op het oog hadden. Tot die koop om niet financiële redenen in het water viel. Er werd een tweede boerderij gevonden, maar de aankoop en de benodigde investeringen vereisten bijna het dubbele van het bedrag dat al opgehaald was. En dus werd er weer een crowdfundingcampagne gestart om de resterende €410.000 op te halen. Nu staat de teler op €1.041.290. 

Het project is een initiatief van Johannes Regelink en Joanna Malotaux. Hij was eerder eigenaar van een ecologisch adviesbureau en betrokken bij het adviesloket Bodem en Natuur. Zij was docent biologie en beheerde op de middelbare school waar ze werkte samen met de kinderen een schooltuin. Het tweetal wordt bijgestaan door onder meer een boer en een kaasmaker. 

Ze zouden graag winst maken, al is het alleen maar om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen. Wat Regelink drijft is vooral een manier vinden om voedsel te produceren binnen ecologische grenzen. ''De manier waarop er nu wordt gewerkt is onhoudbaar" De iets traditionelere boeren bezien het project met Achterhoekse nuchterheid. ''Kieken of het wat wordt'', zo omschrijft Regelink de houding van de boeren. Ondanks die 'eerst zien dan geloven'-houding waren er wel complimenten voor het feit dat hij en de andere initiatiefnemers er in geslaagd waren om als niet gangbare boeren een traditionele melkveehouderij over te nemen.

Niet voor iedere boer
Regelink denkt dat een burgerboerderij beginnen niet voor iedere boer is weggelegd. ''Boeren die alleen bezig zijn met voedselproductie doen er dit niet even bij. Er gaat namelijk heel veel tijd in zitten en er zijn bepaalde sociale procesvaardigheden nodig om met zo'n groep mensen iets voor elkaar te krijgen. Een traditionele boer moet zijn bedrijf runnen en wij werken met een team en hebben daardoor de ruimte om niet alleen in het bedrijf te werken, maar ook aan het bedrijf te werken. Ook denkt hij niet dat het concept van de burgerboerderij overal even goed werkt, mede door het feit dat een burgerboerderij als lokaal initiatief beter werkt in een dunbevolkte regio dan in een dichtbevolkte regio. Wel vindt hij dat een directere relatie tussen burger en boer overal in Nederland moet kunnen.

Klanten binden en gebonden houden
Met rondleidingen, waar inmiddels al honderden mensen op af zijn gekomen, en evenementen hopen de initiatiefnemers klanten aan zich te binden. Zo konden zij eerder deze zomer komen kijken bij het oogsten van de mengteelt tarwe en veldboon op een perceel dat de burgerboerderij mocht gebruiken. Daarnaast wordt er ook een nieuwsbrief verzonden waarin de initiatiefnemers volgens Regelink open en eerlijk communiceren over de stand van zaken. Niet alleen het goede nieuws, maar ook het slechte nieuws wordt gedeeld.

De producten die de boerderij gaat produceren worden verkocht in onbemande verslokalen in Eefde, Lochem, Vorden en Zutphen, allemaal in een straal van 15 kilometer rondom de boerderij. Leden die €5 per jaar betalen krijgen de mogelijkheid om via een app de deur van de verslokalen te openen, boodschappen in hun mandje te doen en deze via de app af te rekenen. In de verslokalen worden melk en kaas verkocht die de Patrijs momenteel nog inkoopt bij een biologische boer en daarna in Zutphen tot kaas verwerkt, maar op termijn willen ze zelf gaan melken en op de boerderij kaas gaan maken. Ook wordt er onder meer groente, fruit en brood van andere bioboeren verkocht. 

Heeft u een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten

Max van der Heijden

Max schrijft over de grondstoffenmarkten en alles wat daarmee te maken heeft. Zijn focus ligt vooral op granen, koffie en cacao. Ook is hij iedere ochtend vroeg uit de veren om de marktstarter op papier te zetten. Max houdt van koken, eten en reizen.

Bel met onze klantenservice 0320 - 343 368

of mail naar support@foodbusiness.nl

wilt u ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in uw inbox

Aanmelden