Nederlandse productie en consumptie veroorzaken volgens onderzoek van ABN Amro en Impact Institute bijna €40 miljard schade aan biodiversiteit. Daarvan komt 23% voor rekening van bedrijven die actief zijn in de agrarische sector of de voedingsmiddelenindustrie. Een van de aanbevelingen uit het rapport is dat overheden bedrijven verplichten milieuschade door te rekenen in 'echte prijzen'.
In het onderzoek is de schade aan de biodiversiteit van 65 bedrijfstakken via de handel met 140 landen en het gebruik van 42 typen gewassen in kaart gebracht. Bij het berekenen van de schade is rekening gehouden met verschillende ecosystemen, zo is landgebruik of luchtvervuiling in een tropisch regenwoud schadelijker dan in een woestijn. De berekende schade komt overeen met ongeveer 5% van het bbp van Nederland in het jaar 2020, ofwel een kleine 2.300 euro per inwoner.
De industrie levert met €5,3 miljard de grootste bijdrage aan de biodiversiteitsschade, gevolgd door zakelijke dienstverlening met €5,2 miljard. Van de berekende €39,8 miljard komt €4,9 miljard voor rekening van bedrijven die actief zijn in de agrarische sector en €4,3 miljard vanuit branches in de voedingsmiddelenindustrie. Het aandeel van deze sectoren in Nederland in de biodiversiteitsschade bedraagt dus ongeveer 23%, aldus het rapport. Daarbij is de schade per euro volgens het rapport het hoogst bij rundveehouderijen.
Maar ook minder voor de hand liggende sectoren dragen bij. Het IT-gebruik van banken en zakelijke dienstverleners veroorzaakt bijvoorbeeld milieuschade door een groot energieverbruik in datacenters en het gebruik van schaarse metalen in hardware. De sleutel tot het oplossen van die crisis ligt volgens de bank dan ook niet alleen bij de agrarische sector of de voedingsmiddelenindustrie, maar ook bij financiële instellingen. "Daar is de schade aan biodiversiteit per euro weliswaar lager, maar door hun grote vertegenwoordiging in de Nederlandse economie zijn ze toch goed voor een belangrijk deel van deze schade."
Bij die inventarisatie wordt de schade aan biodiversiteit onderverdeeld naar kanalen, zoals lucht- en watervervuiling, bijdrage aan klimaatverandering en landgebruik. De schade aan biodiversiteit via rundveehouders vindt voor twee derde plaats via watervervuiling, onder meer als gevolg van het gebruik van kunstmest. Bij watertransport vindt een groot deel van de schade aan biodiversiteit juist plaats via luchtvervuiling, aldus het rapport.
Een groot deel van de schade vindt niet plaats bij bedrijfstakken zelf, maar bij klanten of leveranciers. "Zo vindt 70% van de schade via handelspartners in het buitenland plaats, zoals wanneer cacao-import samengaat met landgebruik in Ivoorkust en Ghana of de invoer van rundvlees met watervervuiling in Argentinië."
Echte prijs
Het goedkope aanbod van minder duurzame varianten beïnvloedt de marktvraag, onder meer in de agrifood-keten, aldus het rapport. "Een oplossing hiervan kan zijn dat overheden bedrijven verplichten om milieuschade in de prijs van producten te verwerken, door te moeten rekenen met 'echte prijzen' waarin zoveel mogelijk milieukosten worden meegerekend. Deels gebeurt dit al, omdat bedrijven die onder het Europese emissiehandelssysteem ETS vallen uitstootrechten moeten betalen voor CO2-emissies."
"Een biologische akkerbouwer die geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt en in plaats daarvan onkruid mechanisch en handmatig verwijdert, heeft hogere arbeidskosten", geeft het rapport als voorbeeld. "En biologische veehouders die dieren extra ruimte geven, maken minder opbrengst per dier. Minder duurzame concurrenten maken weliswaar meer maatschappelijke kosten, maar kunnen die grotendeels afwentelen."
Ecoloog of bioloog in bedrijfstop
Een andere aanbevelingen die de bank in het rapport doet, is om het terugdringen van de schade deel te laten uitmaken van de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door het aanstellen van een ecoloog of bioloog in de bedrijfstop. "Het vaststellen van concrete doelstellingen voor bedrijven en medewerkers, en deze minstens zo belangrijk maken als financiële indicatoren, is hierbij ook van belang", zegt Sonny Duijn, sectoreconoom thema's bij ABN Amro in een persbericht. "Daarnaast speelt de overheid een cruciale rol. Een verschuiving van de focus op economische groei, vaak uitgedrukt in het bbp, naar bredere welvaartsindicatoren als basis voor beleid is nodig. Zo worden ook inkomensgelijkheid, biodiversiteit en gezondheid meegenomen als maatstaf voor succes."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
