Pas als ik beter kijk, zie ik het. We staan langs een met palmbomen omzoomd rijstterras in Noord-Vietnam. Uitgebloeide rijstvelden worden met een zeis gekortwiekt en jonge rijst wordt met razendsnelle bewegingen geplant. De boer die ons rondleidt wijst. Als ik nog eens goed kijk naar de mensen op het veld, valt het me op dat zonder uitzondering alle boeren en boerinnen oud zijn. Er is geen enkele jongere op het veld te zien. Bovendien valt het me op dat er overal tussen de rijstvelden hele stukken grond braak liggen. Vreemd en heel inefficiënt.
De boer zucht en vertelt dat jongeren geen zin hebben om als boer te werken. Zonen en dochters bedanken ervoor. Ze vinden het werk te zwaar. Voor dag en dauw opstaan en de hele dag in de hitte met gebogen rug op het land werken. En 's avonds moe en vroeg naar bed. Ze zien hoe hun ouders zich jarenlang hebben afgebeuld voor een karig loon, en dus zoeken ze elders hun heil.
Boer op leeftijd
De boer is voorzitter van de rijstcoöperatie en hij vertelt dat de gemiddelde leeftijd van hun leden inmiddels gestegen is naar 61 jaar. De coöperatie doet wel haar best om kinderen te interesseren hun ouders op te volgen, maar het lijkt vechten tegen de bierkaai. Samen met de Nederlandse stichting Agriterra heeft de coöperatie een aparte jeugdcommissie opgezet die trainingen en activiteiten organiseert om jongeren zoveel mogelijk te interesseren. Dat helpt iets, maar toch blijft de interesse beperkt tot maar een handjevol jongeren die voor het boerenbestaan willen kiezen.
Ik geef aan dat het tekort aan jonge boeren mogelijk ook een voordeel kan zijn, omdat de jongeren die wel door willen gaan, tenminste de mogelijkheid hebben om op te schalen. De kleine kavels grond van de buren waar de kinderen geen interesse in hebben, kunnen worden samengevoegd en de nieuwe boerenbedrijven kunnen op grotere schaal economischer gaan produceren waardoor ze meer robuust zijn en ook een dikker belegde boterham hebben. De voorzitter van de boerencoöperatie kijkt me echter misprijzend aan. Zo werkt het niet, zegt hij. Het wordt alleen maar slechter. In Vietnam verkoop je je grond niet. Eigendom blijft in de familie. Dat verklaart ook de vele kavels grond die braak liggen midden in de rijstvelden. En ook de elk jaar lagere productiecijfers van de rijstcoöperatie. Jonge boeren krijgen het niet makkelijker, maar juist extra moeilijk. De voorzitter verzucht dat het vroeger wel anders was. Hoe mooi is het niet om boer te zijn? Maar die jeugd van tegenwoordig…
Complex probleem
De voorzitter van de boerencoöperatie nodigt me uit nog een glas thee te drinken bij hem thuis. We lopen terug over de lage lemen wal tussen de rijstterrassen. Als we bij hem thuis aankomen valt me op hoeveel beter zijn huisje eruit ziet ten opzichte van de buren om hem heen. Het is netjes geschilderd, hij heeft wat vee staan in de tuin eromheen en hij heeft zelfs airconditioning in zijn huis wat zeer ongebruikelijk is.
Trots laat de voorzitter me de foto's van zijn gezin zien. Zijn dochter werkt in de Arabische Emiraten waar zij huishoudster is bij een gezin. Zijn zoon zit op de grote vaart. Hij is zo trots als een pauw en zegt dat het goede kinderen zijn die voor hun ouders zorgen. Af en toe sturen ze geld, waardoor hij zijn huis heeft kunnen opknappen en hij en zijn vrouw niet meer zo hard hoeven te werken op het land. Hij kan daarom meer tijd spenderen als voorzitter van de coöperatie. In zijn glimlach zie ik hoe ontzettend ingewikkeld de problematiek van opvolging is. Het is niet alleen een probleem van de jeugd, maar zeker ook van de ouders.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
