Waar eerst het coronavirus tot hoofdbrekens leidde bij de aardappelverwerkende industrie, rolt de sector nu door naar een nog grotere uitdaging: de oorlog in Oekraïne. De vraag naar frites tot uitbreiding geleid. Een fijnmazig logistiek netwerk is van groot belang, voor zowel je aardappelen als voor andere grondstoffen die nodig zijn voor het produceren van frites.
Bij het uitbreken van corona werd de industrie al geconfronteerd met snel stijgende prijzen van containervervoer, verpakking en bakolie. Verder zijn ook de energiekosten een flinke uitdaging geworden. Met het uitbreken van de oorlog in Oekraïne lijken de genoemde hoofdbrekens nog verder te worden versterkt!
Kort de ingrediënten/grondstoffen voor het bakken van frites op een rijtje:
Aardappelen
{{dataviewSnapshot(2_1646399727)}}
Aardappelen hebben door de stijging van de inputkosten bij telers een stijging van de contractprijs veroorzaakt van minimaal €2,50. Er van uitgaande dat de gemiddelde Europese verwerkers 80% op basis van contractprijs of een direct daarvan afgeleide prijs koopt, is dit een toename van de kostenpost van: verwerkingscapaiteit x 80% x €2,50.
Transport
Het transport van aardappelen naar de fabrieken en het transport van het eindproduct richting afnemers is fors duurder geworden door de stijging van de brandstofprijzen. Met de huidige dieselprijs zal de verwerkende industrie een fors percentage aan extra kosten in moeten calculeren, en dan praten we al gauw over vele miljoenen!
Een andere uitdaging met betrekking tot het transport komt uit een heel andere hoek, namelijk het gebrek aan chauffeurs. Grote transportbedrijven hebben Poolse en Oekraïense chauffeurs in dienst. Als met name de Oekraïense chauffeurs teruggaan naar het moederland om te vechten in het leger komt zomaar een groot deel van het transport stil te liggen. Dit gebeurt nu al in Duitsland waar grote transportbedrijven een deel van vloot stil hebben staan.
Bakolie
Frites worden gebakken in zonnebloemolie of palmolie. Het procedé van bakken in palmolie is anders dan van zonnebloemolie en switchen kan wel, maar geeft technische problemen.
Hoewel de marktprijzen van vooral palmolie vanwege het coronaeffect opliepen, komt daar met name voor zonnebloemolie door de oorlog in Oekraïne nog een extra probleem bij. Oekraïne is het grootste producerende zonnebloemland (80%) ter wereld en de beschikbaarheid van zonnebloemolie is dus afhankelijk van dat land.
De prijzen lopen fors op en de beschikbaarheid voor nu is al lastig door het hamstergedrag van veel partijen in de wereld. Maar nog belangrijker is of er wel gezaaid gaat/kan worden in Oekraïne. Indien er verdere tekorten ontstaan, zullen gebruikers van zonnebloemolie stil komen te vallen. Dit kan in meer of mindere mate ook voor de verwerkende industrie van aardappelen gevolgen hebben. Denk dan vooral aan de producenten van chips. De uitdagingen zijn groot en zullen met hoge kosten gepaard gaan. Echter soms zijn zaken niet met geld te betalen (het moet er wel zijn!).
Een logisch gevolg is dat afnemers voorzichtiger worden met het vastleggen van aardappelen op levering later in het bewaarseizoen (april, mei en juni) maar zeker ook voor seizoen 2022/2023. Niemand weet hoe de wereld er dan uitziet, of het nu gaat om transport, beschikbaarheid en kostprijs van bakolie en vraag en aanbod van aardappelen. En dan hebben we het nog niet eens over de afzet van frites. Blijven mensen gewoon frites eten? Of is het toch een luxeproduct, daarover zijn de meningen verdeeld.
