In december wil de Europese Commissie er eindelijk een klap opgeven. Na jarenlang onderhandelen moet er akkoord worden gegeven voor een omvangrijke vrijhandelsdeal met Mercosur landen Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay. Vooral de industrie en dienstensector kunnen profiteren. De pluimveesector vreest de gevolgen, maar is de impact wel echt zo groot?
De Mercosur deal moet volgens de Europese Commissie leiden tot nieuwe exportkansen. Zo wordt de export van auto's en machine's naar Mercosur landen in de toekomst een stuk eenvoudiger. Ook voor luxeproducten als wijnen en cosmetica worden afspraken gemaakt die de marktkansen in Zuid-Amerika voor Europese ondernemers moet vergroten. Andersom voorzien de Mercosur landen vooral potentie om meer agrarische producten als vlees, suiker, rijst, honing en soya te kunnen exporteren. Met name de pluimveesector vreest de gevolgen van de deal. Een blik op de cijfers.
Pluimveevlees
Ingezoomd op de import van pluimveevlees is er eigenlijk maar één land dat hierbij een factor van belang is; en dat is Brazilië. De Braziliaanse pluimveesector voert jaarlijks een flinke hoeveelheid pluimveevlees uit naar de Europese Unie. Vorig jaar bedroeg het volume (obv karkasgewicht) zo'n 287.000 ton. De overige Mercosur landen voerden nauwelijks pluimveevlees uit. Van dit volume bedroeg ongeveer 277.000 ton vlees van kippen en 10.000 ton vlees van kalkoenen.
Daarnaast is er nog onderscheid te maken tussen de verschillende productgroepen van het geïmporteerde product. Verreweg het grootste gedeelte van het geïmporteerde pluimveevlees betreft, bewerkte en gezouten pluimveevleesproducten, een volume van zo'n 192.000 ton in 2024. Daarnaast bedroeg het volume vers en ingevroren pluimveevlees (niet gezouten en bewerkt) zo'n 85.000 ton.
Binnen de huidig lopende handelsafspraken is geregeld dat er zo'n 350.000 ton pluimveevlees (waaronder zo'n 95.000 ton kalkoen) naar de Europese unie geëxporteerd kan worden. Voor verschillende productgroepen gelden voor Brazilië verschillende tarieven variërend van 0% tot 15,4%, of tot zo'n €0,63 per kilo binnen de quota, zo volgt uit een impact analyse van de Mercosur deal van de Wageningen Universiteit. Voor pluimveevlees zonder bot worden de volumes binnen de quota al jarenlang overschreden. Met andere woorden: zelfs mét de tarieven buiten de quota's om is er vraag naar deze producten.
Extra volume bedreiging?
In de nieuw te tekenen deal is geregeld dat er een extra volume van 180.000 ton pluimveevlees zonder heffing de Europese Unie in kan. Bekeken op de gehele productie pluimveevlees lijkt dit volume mee te vallen. De Europese Unie produceerde in 2024 zo'n 13,9 miljoen ton bedraagt het aandeel import vlees zo'n 1,3%. Na het toevoegen van de extra 180.000 ton aan volume komt het totaal door Brazilië te exporteren volume pluimveevlees (waaronder kalkoen) op zo'n 530.000 ton. Dat is ongeveer 4% van het Europese productievolume.
Vanuit de Nederlandse sector wordt kritisch naar Mercosur gekeken, onder andere door Nepluvi en LTO. De belangenbehartigers vrezen dat er veel vlees dat niet minimaal aan de Europese dierenwelzijnsvoorwaarden voldoet lidstaten kan binnenkomen. De Wageningen Universiteit becijferde dit jaar dat het de sector op termijn (2040) kan rekenen op 69% meer geïmporteerd pluimveevlees uit Brazilië.
Insiders uit de pluimveevleeshandel verwachten echter dat de gevolgen op korte termijn relatief beperkt zullen blijven. Zij spreken over een 'beperkt extra volume', welke over een periode van 6 jaar tijd wordt opgebouwd. Bovendien wordt benadrukt dat de prijzen voor pluimvee- en pluimveevlees zich op een historisch hoog niveau bevinden. Hoewel het niet door betrokken wordt uitgesproken lijkt men er haast op te hintten dat wat extra beschikbaar volume op de markt wellicht zelfs wenselijk zou zijn: 'De afgelopen periode is er door diverse marktpartijen ook gebruik gemaakt van de krapte op de markt', zo klinkt het, 'en dat is in niemands belang'.
Daarbij wordt ook gewezen op het feit dat de consumptie van pluimveevlees groeit. Om de vraag van Europese consumenten goed in te kunnen vullen moet of de binnenlandse productie groeien of meer volume worden geïmporteerd. Zeker nu de vogelgriep jaar in jaar uit om zich heen slaat kan wat extra aanbod dus zelfs welkom zijn. De Europese consument heeft een voorkeur voor de wat meer luxe delen en elke kip heeft nu eenmaal, maar 1 paar filets. In Europa is er onvoldoende aanbod van filets wat leidt tot noodzakelijke importen. Een handelaar in pluimveevlees geeft aan dat hij inschat dat 1 op de 4 door Europeanen geconsumeerde filets een importfilet is.
Mocht op enig moment de productie en consumptie balans in de EU toch omslaan, dan kunnen de extra volumes uit Brazilië natuurlijk wel een extra drukkend effect hebben. Aangegeven wordt wel dat er marktmechanismes in de deal zijn ingebouwd om de import te kunnen beperken bij ernstige marktverstorende effecten.
