Gezondheid, duurzaamheid en dierenwelzijn. Het zijn de meest aangehaalde redenen om over te stappen op een (deels) plantaardig dieet. Afgelopen jaren is het aanbod van plantaardige producten met 62% toegenomen en inmiddels noemt 20% van de Amerikanen en 45% van de Nederlanders zich flexitariër. Kortom: de plantaardige markt biedt volop kansen. Dat zien ook de grote foodconcerns, die zetten er vol op in. Maar er zijn ook nog genoeg uitdagingen. Dat bleek tijdens het webinar ‘Solutions for new plant-based dairy alternatives’ van DairyReporter.
In de Verenigde Staten beschouwd één op de vijf consumenten zich als flexitariër. Uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek begin juni publiceerde, blijkt dat 45% van de Nederlanders maximaal vier dagen per week vlees eet, en dus flexitariër is. Niet vreemd dus dat het aanbod van plantaardige producten tussen 2013 en 2017 met 62% is gestegen. De komende jaren is de verwachting dat de markt groeit tot $480 miljard in 2024, een jaarlijkse groei van bijna 14%. En dat groeipercentage is niet onrealistisch. Ruim 75% van de Amerikaanse consumenten is van mening dat plantaardige producten gezonder zijn, én laat dat nou juist een thema zijn waar steeds meer consumenten mee bezig zijn.
Smaak is grootste uitdaging
Toch blijft het voor voedingsmiddelenproducenten lastig om de consument volledig te overtuigen van de must van plantaardige producten. "De grootste uitdaging voor hen is om te voldoen aan de smaak en textuur van de dierlijke tegenhanger", vertelt Kishan Vasani, co-founder van Spoonshot. "Als consumenten iets te klagen hebben over een plantaardig alternatief, dan gaat het in negen van de tien gevallen om de smaak en textuur." Een manier om dat op te vangen, is door de textuur van het product te beschrijven, stelt Vasani. "Zet bijvoorbeeld op de verpakking dat het net zo romig als normaal ijs is, of beschrijf hoe korrelig het product is."
Tegelijkertijd zijn er ook veel consumenten die stellen dat de verpakkingen té vol zijn, met een té lange ingrediëntenlijst. "Dat klopt soms wel", stelt Floor Buitelaar, founding partner bij Bright Green Partners. "Maar om aan die wens van perfecte smaak en textuur te voldoen, moeten soms meer ingrediënten gebruikt worden. Die kunnen moeilijk niet vermeld worden. Het is al beter dan een paar jaar geleden, maar we hebben nog tijd nodig. Zoiets kan niet van de ene op de andere dag veranderd worden. Het is het een of het ander en niet allebei."
Corina Pasol, associate director van de European Plant-Based Food Association, steunt dat argument. "Daarbij is er geen correlatie tussen de voedingswaarden en hoeveelheid ingrediënten. Consumenten moeten zich dat beseffen. Maar je moet niet kiezen voor plantaardig vanwege de voedingswaarden, zoals velen nu wel doen. Je moet kiezen voor plantaardig vanwege het doel: duurzaamheid en diervriendelijkheid. Al moet je uiteraard als producent dan ook transparant blijven tegenover de consument."
Toch begrijpt Vasani de tweestrijd bij producenten wel. "Eerder stonden er zomaar vijftien ingrediënten op de verpakking van bijvoorbeeld plantaardig vlees. Over de laatste jaren is dat al minder geworden, onder meer vanwege de vraag naar 'clean labeling'. Toch snap ik wel dat consumenten alles willen weten. Het is nog enigszins onbekend. Ze willen weten wat ze nou precies consumeren en dat kan je ze niet kwalijk nemen."
Toekomst garanderen
Hoewel er geen twijfel mogelijk is over de vraag of er een toekomst is voor plantaardige producten, zijn er volgens de panelleden wel een aantal zaken die bij producenten bovenaan de prioriteitenlijst moeten komen te staan. "Allereerst moeten we onthouden dat plantaardige producten wel betaalbaar moeten blijven voor de consument. Producenten moeten kritisch blijven kijken naar de grondstoffen die ze gebruiken", stelt Vasani. "Laatst werd aardappelmelk geïntroduceerd. Dat kan een ideale oplossing zijn. De productiekosten blijven laag, in verhouding tot sommige andere grondstoffen, zoals soja. Ook inzetten op reststromen uit bijvoorbeeld de bierindustrie zou een mooie, duurzame oplossing zijn." Buitelaar is het daarmee eens. "Als we alleen maar inzetten op sojabonen, dan is ook dat op een gegeven moment niet duurzaam meer."
Grote foodconcerns hebben hierin volgens de panelleden wel een voordeel. Doordat zij op grote schaal kunnen produceren, kunnen ze de kosten relatief laag houden. En die grote bedrijven zetten maar al te graag in op deze markt. "Wij werken veel samen met de grote namen in de sector, zowel in vlees als zuivel. We zien dat er echt veel interesse is. Ze zien de kansen die de markt biedt. En tegelijkertijd kunnen ze er niet omheen; iedereen praat er immers over. Ook al wordt er nog niet altijd geld verdiend in deze markt, het is voor de grote bedrijven een gemakkelijke overstap. In veel gevallen kunnen bestaande technologieën zelfs overgenomen worden. Plus ze hebben een groot voordeel: ze hebben mensen, geld en al een naam", licht Buitelaar toe.
Al met al zien de drie panelleden nog heel veel kansen voor producenten van plantaardige producten. Slechts één op de vijf schappen in de supermarkt is vandaag de dag immers gevuld met plantaardige items. "En als we dan in de toekomst ook nog eens in kunnen zetten op plantaardige producten met minder zout, suiker en/of vet, dan hebben we een gouden combinatie in handen", sluit Vasani af.
